Анализ ситуации в Украине от Ризвана Гусейнова - ВИДЕО
Анализ ситуации в Украине от политолога, директора Центра истории Кавказа Ризвана Гусейнова
24 февраля 2022 г.
Кто и зачем эксплуатирует пантюркистские настроения? А. Глашев, Р. Гусейнов
На днях Москву посетил президент Азербайджана Ильхам Алиев. В ходе встречи с Владимиром Путиным была подписана Декларация о союзническом взаимодействии. Что значит этот документ? Кто и с какой целью продвигает сейчас идею возрождения Великого Турана? Какая страна может претендовать на роль объединителя тюрков?
Об этом разговаривают главный редактор журнала "Вопросы тюркологии" Ахмат Глашев и директор Центра истории Кавказа Ризван Гусейнов. Ведущий - Дионис Каптарь.
23 февраля 2022 г.
Подробно про декларацию о союзническом взаимодействии - ВИДЕО
Подписание Декларации о союзническом взаимодействии между Россией и Азербайджаном стало неожиданностью для многих. Что это такое? Как это связано с выводом миротворцев, реализацией транспортных коридоров и переделом газового рынка Европы. Об этом в откровенном разговоре с историком, политическим аналитиком Ризваном Гусейновым.
Новости Кавказа GSAC
Главный момент - РФ ведет гибридную войну против всех бывших стран совка, но особенно ожесточенно они ведут войну против своих союзников.
00:00 пункт первый декларации
02:40 контуры трехстороннего союзнического взаимодействия Турция - Азербайджан - Россия
07:50 Азербайджан модератор отношений между Турцией и Россией
09:20 каждый видит свой Туран
12:00 что такое союзническое взаимодействие
15:00 может ли Россия предоставить военную помощь Азербайджану без необходимости
17:00 если по взрослому - союзничество взамен вывода миротворцев?
20:00 декларация в нехорошее время и человек с ружьем в Карабахе
24:00 декларация и передел газового рынка Европы
32:00 личное мнение автора канала - почему была заключена эта декларация
Интервью с Ризваном Гусейновым | Baku TV - ВИДЕО
Интервью с Ризваном Гусейновым | Baku TV
Как оценивают Декларацию о союзническом взаимодействии в Баку и Москве
В азербайджанском и российском экспертных сообществах поддерживают подписание Баку и Москвой Декларации о союзническом взаимодействии и считают, что она выведет отношения двух стран на более высокий уровень.
Накануне в Москве президенты Азербайджана и России Владимир Путин и Ильхам Алиев подписали Декларацию о союзническом взаимодействии.
Эксперты обеих стран в беседе со Sputnik Азербайджан сходятся во мнении – документ выводит отношения Азербайджана и России на новый уровень.
Принципиальный момент Декларации о союзническом взаимодействии
Так, политолог Ильгар Велизаде вообще не считает неожиданностью подписание декларации. Он напомнил, что в новогоднем обращении к азербайджанскому народу президент Алиев говорил о планах вывести отношения с Россией на новый, более высокий уровень взаимодействия.
В частности, по его мнению, подписанный документ поможет вывести весь чувствительный регион Южного Кавказа на новый уровень решения вопросов, связанных с безопасностью.
Велизаде отметил, что сегодня в отношениях между Азербайджаном и Россией сложился такой уровень доверительных отношений, который позволяет в вопросе армяно-азербайджанского взаимодействия полностью закрыть конфликтную тему.
"Это самый принципиальный и основной момент Декларации о союзническом взаимодействии", - констатировал политолог.
Важная веха в отношениях Баку и Москвы
Политолог Ризван Гусейнов также считает декларацию важной вехой в азербайджано-российских отношениях. По его словам, документ охватывает различные сферы, начиная от военно-политического и военно-технического сотрудничества, до экономического взаимодействия и взаимных инвестиций.
При этом он полагает, что новый документ, который еще необходимо заполнить конкретными договоренностями, коррелирует с Шушинской декларацией, подписанной ранее между Турцией и Азербайджаном.
"СНГ, созданный в постсоветский период, уже не считается действенным механизмом. Сейчас мы все входим в новый период. И логично, что как Россия, так и другие партнеры, ищут новый формат, который не будет обременен обязательствами и некоторыми государствами, которые, мягко говоря, друг другу недружественны", - отмечает политолог.
В условиях формирования нового союзнического понимания отношений между Азербайджаном и Турцией, между Азербайджаном и Россией создается новая геополитическая конфигурация, которая соответствует новым реалиям и вызовам, полагает собеседник Sputnik Азербайджан.
В связи с этим Гусейнов допускает возможность формирования в будущем тройственного союза и, как следствие, подписания соответствующего документа между Турцией, Азербайджаном и Россией, который создаст новую геополитическую ситуацию не только в нашем регионе, но и на всем Евразийском пространстве.
"Правда, возможно, этот вариант и не удастся, учитывая ряд проблем, которые существуют между Москвой и Анкарой", - добавил он.
Стратегическая задача Азербайджана и России
Согласен с коллегами и экономист Василий Колташов. По его мнению, новый документ показывает, что в Баку понимают усиление позиций России в мире и в Евразии, а также видят ее очень спокойный и неавантюристический курс, особенно относительно экономических отношений и экономического сотрудничества.
Стороны, по сути, закончили эпоху большого кризиса 2008-2020 годов, и сейчас на первый план выходит вопрос роста экономики и управление этим процессом так, чтобы получить эпоху процветания, а не трудностей, бедствий и переворотов. Это очень важно сделать. И возможно такое только через сближение Баку и Москвы, подчеркивает он.
"Мы должны думать о том, как превратить Кавказ в зону экономического развития и процветания. Для России и Азербайджана – это стратегическая задача", - констатирует экономист.
Невоенный союз Баку и Москвы
Военный эксперт Юрий Лямин, в свою очередь, коснулся прописанного в декларации пункта об оказании Азербайджаном и Россией военной помощи друг другу.
Указав на него, собеседник Sputnik Азербайджан призвал четко понять, что речь здесь не идет о военном союзе.
По его словам, такая форма документа лишь открывает дорогу к более активному двустороннему сотрудничеству в военной и военно-технической сфере, а также по вопросам безопасности.
Декларация также указывает на возможность предоставления военной помощи друг другу на основании Устава ООН или других договоров, отметил он.
"При этом документ не связывает стороны какими-то жесткими обязательствами, присущими военному союзу", - пояснил Лямин.
22 февраля 2022 г.
"Müttəfiqlik Bəyannaməsi", Rusiya-Ukrayna gərginliyi - Rizvan Hüseynov ilə DEBAT - ВИДЕО
"Müttəfiqlik Bəyannaməsi", Rusiya-Ukrayna gərginliyi - Rizvan Hüseynov ilə DEBAT
21 февраля 2022 г.
Февраль високосных годов в политических играх. На примере 1988, 1992 гг. - ВИДЕО
В ЭФИРЕ ЮТУБ-КАНАЛА PRIME TV С РИЗВАНОМ ГУСЕЙНОВЫМ
20 февраля 2022 г.
Противостояние Россия-Украина: Когда двое воюют - побеждает третий - ВИДЕО
Обращение Ризвана Гусейнова в преддверии начала русско-украинской войны
18 февраля 2022 г.
İşğaldan azad etdiyimiz torpaqlardakı dağıdılmış bəzi abidələr olduğu kimi saxlanıla bilər - ВИДЕО
Faiq İsmayilov və Rizvan Hüseynov - AZTV
17 февраля 2022 г.
Məgər UNESCO bilmir ki, Şuşanın erməni əhalisi ilə o kilsənin heç yarısı dolmazdı?! - Mövqe
Biz illərdir ki, UNESCO-nun bu ədalətsiz mövqeyini görürük. Burada bir sıra səbəblər var. Sözsüz ki, ən əsas səbəb UNESCO-nun bir təşkilat olaraq əsasən Fransanın nəzarəti altında olmasıdır. Çox təəssüf ki, ən böyük universal təşkilat olan BMT-nin təhsil, elm və mədəniyyət üzrə ixtisaslaşmış təşkilatı UNESCO hazırda özünü Fransa XİN-in bir departamenti kimi aparır və açıq-aydın erməni maraqlarına xidmət etdiyi görünür.
Bunu Teleqraf.com-a açıqlamasında Qafqaz Tarixi Mərkəzinin direktoru, politoloq Rizvan Hüseynov bildirib.
O qeyd edib ki, Fransanın tarixə, mədəniyyətə və siyasi proseslərə baxışı mənzil-qərargahı Parisdə yerləşən UNESCO üçün əsas meyardır. Eyni zamanda Fransa-Ermənistan münasibətlərinin nə qədər isti olması da heç kim üçün sirr deyil:
“Bu faktor UNESCO-nun məsələlərə baxışında öz neqativ rolunu oynayır. Əslində UNESCO dünya irsini qorumaqdan daha çox bəzi məqamlarda siyasi məsələlərə baş vurur. Yəni, bəzi vəhşiliklərə göz yumur, digər əsası olmayan məqamları qabardır. Yəni, Avropanın, yaxud Fransanın maraqları hansı coğrafiyaya və ya hansı məsələlərə gedirsə, o arada UNESCO aktivləşir. Birmənalı olmayan aktiv siyasət yürüdür. Sözsüz ki, Qarabağ məsələsində Fransanın və başqa Avropa ölkələrinin birmənalı mövqeyi var. Yəni, Ermənistanın tərəfindədirlər. Baxmayaraq ki, Azərbaycan-türk-müsəlman tarixi-dini abidələri, memarlıq nümunələri, yüzlərlə qəbiristanlıq dağıdılıb. Ancaq bu məsələdə UNESCO çox da dərinə getmir ki, ermənilərlə münasibətləri pozmasın. Yəni, ötən illər ərzində bu, açıq-aşkar sezilirdi. 44 günlük Vətən müharibəsi yeni başlamışdı ki, UNESCO öz mövqeyini bildirdi. Hesab edirəm ki, həmin mövqenin tələsinə düşdü, onun əsiri oldu. UNESCO yenə ermənipərəst mövqe bildirdi, guya azad olunmuş ərazilərdə xristian erməni dini abidələri dağıdılır. Halbuki hələ müharibənin başlanmasından bir neçə gün ötmüşdü və nə baş verdiyi bəlli deyildi. Ancaq belə aktiv reaksiya verməsi onun kimin tərəfində olduğunu göstərdi”.
Rizvan Hüseynov deyib ki, UNESCO-nun Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş ərazilərindəki vəziyyəti görməkdə ciddi marağı yoxdur:
“Çünki aparılacaq monitorinqin nəticələri göz önündədir. UNESCO-nun Azərbaycanın dağıdılmış şəhərlərini görüb obyektiv qiymət verməsi kifayətdir. 67 məsciddən səhv etmirəmsə 64-ü tamamilə dağıdılıb. Qalanları da nə günə salınıb. Məscidlərdə donuz saxlanılıb, qəbirlərin əksəriyyəti qazılaraq çıxarılıb. Türbələr, karvansaraylar məhv edilib. Elə Şuşanın özünə baxıb görəcəklər ki, ermənilər bu tarixi Azərbaycan şəhərini nə günə salıblar. Əgər UNESCO-nun marağı ancaq Şuşadakı kilsə ilə bağlı deyilsə, şəhərin nı günə qoyulduğuna qiymət verməlidir. Belə də vandalizm olarmı? UNESCO Şuşadakı kilsə məsələsini qabartmaqla işini bitmiş hesab etməməlidir. O kilsə təzəlikcə tikilib. İşğal zamanı o kilsədə böyük tikinti işləri həyata keçirilib. Həmin kilsə əvvəllər kiçik bir kilsə olub. İşğaldan öncə Şuşanın bütün erməni əhalisini yığsaydın, o kilsənin heç yarısı dolmazdı. Məgər UNESCO bunu bilmir? UNESCO bu məsələləri nəzərə almalıdır. Yəni, kimlərsə (ermənilər) orada özünə qondarma tarix, mədəniyyət qurub, ancaq kimlərinsə (azərbaycanlıların) tarixi, mədəniyyəti, memarlıq nümunələri tam dağıdılıb. Sözsüz ki, bunu təsdiq etmək UNESCO-nun maraq dairəsində deyil. Yəni, gözü ilə gördüyünə imza atmalıdır. Sonra bu məsələ beynəlxalq təşkilatlarda, beynəlxalq hüquqda yer ala bilər. Yəni, Azərbaycan və digər ölkələr UNESCO-nun araşdırmasının nəticəsinə istinad edəcəklər. Ona görə də UNESCO bu mərhələdə öz missiyasının reallaşdırılmasını imkan daxilində uzatmağa çalışacaq”.
Müəllif: Səxavət Həmid
ЧИТАТЬ ПОЛНОСТЬЮ15 февраля 2022 г.
Азербайджан считается правопреемником культурно-исторического наследия Кавказской Албании
«Азербайджан считается правопреемником культурно-исторического наследия Кавказской Албании» - Ризван Гусейнов разбивает армянские притязания
Гусейн Сафаров
Интервью Caliber.Az с азербайджанским историком, директором Центра истории Кавказа, старшим научным сотрудником Института права и прав человека НАНА Ризваном Гусейновым.
- Армения арменизировала древние албанские церкви в Карабахе. Несмотря на то, что в Азербайджане имеется большая научная база по этому вопросу, тем не менее, хотелось бы узнать ваше мнение относительно того, как в регионе появились албанские церкви и считаются ли азербайджанцы наследниками Кавказской Албании?
- Настоящее название Кавказской Албании - Аран. В азербайджанских, грузинских, иранских, турецких, сирийских и других средневековых источниках название указано как Аран и Аранская церковь. Термин Албания пришел из античных и римских источников, а затем в современной европейской науке появились понятия Кавказская Албания и Албанская церковь. И сегодня так говорится на европейских языках, чтобы не путать ее с Албанией в Европе. Государство Аран, или Кавказская Албания является одним из древних государств в регионе Южного Кавказа, одним из первых принявшее христианство как государственную религию. В IV веке Урнайр - царь Кавказской Албании из династии Аршакидов вместе со своей элитой, дворянством и народом принял христианство. Оно в Кавказской Албании начало распространяться еще с I века, проповедовали его апостолы Иисуса, но государственной религией христианство стало в IV веке.
Что касается вопроса наследственности Азербайджана, то народы Кавказской Албании являются предками современного азербайджанского народа и других народов региона. Поэтому Азербайджан считается наследником культурно-исторического наследия Кавказской Албании.
Дело в том, что до принятия ислама значительная часть нашего региона исповедовала христианство, вернее диофизитское, албанское христианство. И многие культурные элементы, историческое наследие передавалось и сохранялось в нашем народе из поколения в поколение. Часть этого наследия относится непосредственно к Кавказской Албании. Тем не менее, прямыми ее наследниками являются удины, которые частично сохранили свое верование, культуру и что самое главное - язык. Азербайджанцы и другие народы тоже являются преемниками, но прямыми наследниками считаются удины, как народ, сохранивший значительную часть обрядов, культурного, и в первую очередь духовного наследия Кавказской Албании и ее церкви.
- Когда впервые армяне начали претендовать на албанские церкви?
- Армянская церковь, какой мы сегодня ее знаем, в средние века была в совершенно ином формате. Монофизитская, или армяно-григорианская церковь состояла из многочисленных общин разного этнического толка. Иными словами, эти народы, общины относились к разным этносам и не были тем, что называется сегодня армянохайским или гайканским народом. Эти различные общины подчинялись разным религиозным центрам. На Кавказе одним из таких центров считалась Араратская церковь или, как ее называли потом, Эчмиадзинская церковь. И уже практически со средневековья началась борьба между армянской и албанской церквями. В этой борьбе, к сожалению, албанская церковь и ее народ из века в век проигрывали армянской церкви, которая опиралась на различные империи, правителей с целью поработить и присвоить наследие албанской церкви, то есть храмы и культурно-историческое наследие народов Кавказской Албании.
Этот процесс принял определенные рамки в VIII веке, после завоевания региона арабами. Но албанская церковь и государство смогли частично выстоять и сохранить свою уникальность. Вторым дыханием для албанской церкви и государства было то, что при поддержке тюрок-огузов, в период сельджукских завоеваний и массового переселения кыпчаков в наш регион, албанская церковь нашла в них поддержку и во многом благодаря этому выстояла.
Расцвет албанской культуры, церкви и государственности приходятся примерно на XII-XIII века, когда один из албанских правителей Гасан Джалал Дола создал албанское государство - Хаченское Атабекство, что напрямую указывает на тюркские корни этого государства и его подчинение Атабекам Азербайджана. Многие имена, в том числе самого Гасан Джалала, его супруги, близких родственников указывают на то, что они были тюркского происхождения. Однако, многочисленные войны постепенно привели к ослаблению Албанского государства Гасан Джалалов, и где-то к XV-XVI векам оно стало попадать под влияние церкви Эчмиадзина.
Известно, что в период азербайджанского правителя Кара-Гоюнлу Джахан- шаха в середине XV века было разрешено армянской церкви переехать из Киликии на территорию Кавказа. И на месте прежних албанских храмов – Учкилсе - появилась армянская патриархия, которая постепенно стала под себя подминать албанское наследие. Этот процесс принял самый острый размах в XVII-XVIII веках, а с усилением влияния в регионе царской России еще больше.
Несомненно, самая трагическая страница истории для албанской церкви наступила в начале XIX века, после прихода царской России на Кавказ. Это привело к постепенному упразднению албанской церкви и подчинению ее храмов и паствы церкви Эчмиадзина. Царская Россия усилила роль армянской церкви в регионе, и фактически в течение XIX и начале XX века почти все наследие албанской церкви перешло в руки армянской церкви, паства и народ вынужден был принять армянское григорианство, подчиниться армянской церкви и как следствие - арменизироваться. Между тем, значительная часть албанской паствы, в том числе часть удинов и других народов, приняла ислам и смешалась с азербайджанским народом ради спасения своего культурного наследия. Небольшая часть удин отказалась принимать армянское григорианство и попыталась сохранить свою прежнюю веру несмотря на гонения. Именно благодаря этому удинам удалось спасти свою культуру, частично духовное наследие и сейчас они возрождают свою церковь.
- Какую, по-вашему, цель ставит армянская сторона, называя албанские церкви христианскими?
- Присваивая албанское наследие, армянская церковь имеет цель удревнить присутствие армянского народа в нашем регионе. Начиная с XIX века началось тотальное присвоение албанских храмов. На этих храмах были выбиты новые надписи на армянском церковном языке, повсюду были установлены хачкары и переселяемые в тот период армянские общины из Ирана, Турции и Ближнего Востока присвоили все наследие албан.
Поскольку армяне были конфессионально близки к албанской церкви, этот процесс поглощения Эчмиадзину удался легко. Сфальсифицировав внешний вид албанских храмов, уничтожив или сфальсифицировав албанские рукописи и наследие, в итоге армянские националисты стали претендовать на весь регион, апеллируя тем, что армяне являются одним из древних народов Кавказа, и, что самая древнейшая в регионе - это армянская церковь, а также, что албанское наследие и культура, даже если и существовали ранее, давно уже являются частью армянского наследия и церкви.
- На каком языке говорили албаны?
- Об этом до сих пор идут дискуссии. Известно, что это был конгломерат разных народов. Согласно античным источникам, Аран, или Кавказская Албания представляли из себя союз из 26 народов, которые говорили на разных языках. Поэтому говорить об унифицированном албанском языке не приходится. В монастыре Святой Елены, который расположен на Синайском полуострове в Египте, сохранились палимпсесты и албанский лекционарий V века и даже более позднего времени. Некоторые из них удалось расшифровать. Поверхность палимпсестов была затерта и на них написаны были уже другие надписи. Но благодаря современным технологиям удалось восстановить прежний слой надписи. Таким образом, появились оригинальные письмена и удалось восстановить весь албано- христианский лекционарий.
Албанский язык во многом состоит из удинских слов и слов других кавказских народов. Также в нем очень серьезный пласт тюркских слов, которые в том числе сохранились и в азербайджанском языке. Достаточно из лекционария V века прочитать самую главную молитву всех христиан на албанском церковном языке «Отче наш», как можно встретить много знакомых нам слов, к примеру Танры-Господь, или алгыш, и другие слова. Это говорит о том, что с самых ранних времен албанская церковь и народ вобрали в себя тюркскую культуру, а значит и тюркские народы играли очень важную роль в этногенезе, в формировании культуры и духовной идентичности албанской церкви и народа.
- Как вы оцениваете инициативу Азербайджана по устранению фальшивых надписей, нанесенных армянами на албанские религиозные храмы?
- Естественно, это хорошее и правильное дело, и логично, что фальсификатор - Армения обеспокоена этим. Все эти годы армянская сторона свою идеологию и псевдодревность обосновывала сфальсифицированными храмами, в том числе в Карабахе. То, что Азербайджан добился того, чтобы отдельная миссия ЮНЕСКО была послана и в Армению для изучения в том числе и азербайджанского, мусульманского средневекового наследия, это очень важное событие. Мечети, караван-сараи, крепости и другое азербайджанское наследие на территории современной Армении в основном тотально уничтожено. Отдельная миссия ЮНЕСКО еще в Карабахе будет изучать уничтоженное армянами азербайджанское, мусульманское, а также христианское наследие, в том числе уничтоженные, присвоенные сфальсифицированные албанские храмы.
Со своей стороны хотелось бы сказать, что уже некоторое время Центр истории Кавказа, вокруг которого объединилась группа зарубежных ученых и экспертов, представителей ЮНЕСКО, проводит исследование на территории Азербайджана. И в перспективе наши эксперты и единомышленники будут только рады продолжить эту деятельность на освобожденных территориях Азербайджана.
11 февраля 2022 г.
Корни исторических комплексов армянских ученых должны искать психиатры
Автор: Лейла Таривердиева
Давно замечено, что народ, не имеющий настоящего, больше других держится за свое прошлое. Самым ярким доказательством верности этого наблюдения является армянство.
Накануне в Ереване прошла международная научная конференция на тему "Армения-Иран: историческое прошлое и настоящее". Судя по сообщениям армянских СМИ, говорилось на ней много и обо всем. Но мало было среди этого реалистичного и реализованного, в основном озвучивались эфемерные планы и несостоявшиеся проекты, вроде армянского транзита на маршруте Персидский залив - Черное море и др. Мероприятие было посвящено 30-летию дипотношений. Этот временной отрезок совпал с неестественным удлинением в результате оккупации азербайджанских территорий армяно-иранской границы, и многие на встрече горевали о том, что две страны, дескать, не сумели использовать такой шанс для того и для сего. То есть в новейшей истории армянам об отношениях с Ираном особо вспомнить нечего. Ничего из задуманного не было реализовано, все, что удалось - это организовать четкий наркотрафик с вовлечением в это грязное дело и оккупированного Карабаха. Тут армянская сторона и ее подельники в Иране действительно преуспели.
То есть, в настоящем и тем более в будущем двусторонних отношений найти позитив принимающей стороне не удалось. И потому она углубилась в прошлое, причем, очень далекое, считая, что там можно дать волю фантазии, так как все равно никто не проверит. Заведующий кафедрой иранистики факультета востоковедения Ереванского государственного университета (ЕГУ) Вардан Восканян отличился тут особо. Иранист заявил, что армяно-иранская граница является самой древней государственной границей в мире. Вытекает эта "мудрость" из того, что на знаменитой Бехистунской надписи из ныне проживающих в регионе народов упоминаются, дескать, только армяне и иранцы. Армяно-иранская граница, завил Восканян, также древняя граница между исламским и христианским мирами (?!). Нафантазировав прошлое, он поделился и фантазиями о будущем, в котором ему видится стратегический союз Армении и Ирана, "двух древних государств и народов этого региона".
Отметим, что Бехистунская надпись это уникальный эпиграфический памятник, датируемый 6-м веком до нашей эры. Обнаружен он в Иране и рассказывает о победах царя Дария над непокорными народами и правителями. У армянских историков, как известно, свой, особый взгляд на вещи. Они, конечно же, не могли упустить из внимания такую находку и каким-то образом рассмотрели в клинописных текстах название "Армения".
Костяк армянского агитпропа всегда составляли как раз носители званий в области истории, и в этом самая большая беда и государства Армения, и армянского народа. Надуманное "великое прошлое" стало основой пропаганды, обоснованием всего того зла, что армяне творили на протяжении последних двух столетий. Прошлое заслонило настоящее, неприглядные реалии, в которых жил и продолжает жить армянский народ. Память о былом мнимом величии греет и освещает армянам путь в никуда. И ахинея, которую нес на конференции профессор Восканян, показывает, как далеко все зашло.
"Когда встречаешь опусы и мысли таких деятелей, как Вардан Восканян, становится страшно за армянский народ, потому что именно подобного рода профессора и стояли у истоков конфликта, начавшегося в 1988 году. Радикально националистическая атмосфера того периода, митинги на площади Еревана, первые события, первая кровь, пролитая, как это не парадоксально, после выступлений таких вот, с позволения сказать, ученых", - сказал в беседе с Day.Az азербайджанский историк, директор Центра истории Кавказа, старший научный сотрудник Института права и прав человека НАНА Ризван Гусейнов..
Мне на различных мероприятиях не раз приходилось встречаться с армянскими востоковедами, историками, профессорами и доцентами Ереванского госуниверситета. Я заметил одну вещь - ЕГУ является одним из основных очагов распространения исторических фальсификаций, лживой истории Армении, инсинуаций о ее якобы особой миссии и величии. Я не удивлен, что большинство армянских националистов обучались или же преподают именно в этом вузе. Именно выходцы из ЕГУ были застрельщиками митингов начала конфликта. Если принято искать корни армянского национализма в армянской церкви и пропаганде в армянской зарубежной диаспоре, то другим центром является ЕГУ, где ложь не просто озвучивается, а преподается.
Вардан Восканян называет себя иранистом-востоковедом и при этом совершенно бессовестно лжет. Он несет такую чушь, за которую в нормальной стране его бы выгнали взашей из университета и лишили права преподавать. Если такой бред он озвучивает во время публичного мероприятия, страшно представить, что он рассказывает на лекциях и семинарах студентам в закрытых аудиториях.
Достаточно просто пробить в Гугл перевод текста Бехистунской надписи, чтобы узнать, что к чему. В надписи речь идет о походах ассирийского царя Дария и о том, что он усмирил, разгромил, в том числе правителей подвластных ему провинций, которые не хотели мириться с его властью. В надписи рассказывается о покорении Дарием 23 стран и 9 правителей, а Восканян увидел там только армян и персов.
Основными фигурантами тех событий - а речь идет о 6-м веке до нашей эры - были мидийцы. Как известно, Мидия и Атропатена, мидийская культура это часть истории и культуры Азербайджана. Далее в надписи речь идет о саках, кочевых народах. Говорится в ней о парфянах, которые являются предками многих тюркских народов. Парфянская история связана с историей нашего региона и Азербайджана в частности, и эта часть истории, к сожалению, слабо изучена. Говорится в надписи о Вавилоне и прочем. И в том числе упоминается мятеж в географической области, называемой Армина (не путать с Арменией), и проживавших там народах .
Тут стоит сказать немного поподробнее. В надписи Арминой называется Урарту. Урарту на древнеперсидском звучит как Армина. Нет в клинописях и упоминания армян как этноса. Армянами называются жители Армины, как сейчас, например, называются американцами все жители США, независимо от национальности. Это не мои слова, это слова известных ученых, исследователей Бехистунской надписи. Но для Восканяна, думаю, они не являются авторитетом.
Этот иранист бредит и тогда, когда говорит о том, что армяно-иранская граница является древнейшей государственной границей в мире. Странно, что этому историку неизвестно, что древняя географическая область Армина, которая описана в Бехистунской надписи, находилась между Ираном, Ираком и на части территории Турции, в долине между реками Тибр и Евфрат. Вардану Восканяну стоит поискать древнюю границу Армении с Ираном в тех краях, а не в Азербайджане. Корни нынешних армян, переселенных позднее на Кавказ, идут именно оттуда. Утверждения армянского ираниста - наивная глупость. Этот регион в течение тысячи лет практически без перерыва входил в состав великих тюркских государств. Сельджуки, Атабеки, Ильханиды, Хулагиды, Аг гоюнлу, Гара гоюнлу, Сефевиды, империя Надир шаха, Каджары. То есть никакой границы между Ираном и не существовавшей на Кавказе Арменией просто не могло быть. И эта, и другая стороны реки Араз входили в состав тюркских империй. Граница у созданной только сто лет назад Армении с Ираном появилась лишь в 20-м века, а до того она проходила между царской Россией и каджарским Ираном.
Армянский иранист также фантазирует, когда называет армяно-иранскую границу границей между Ираном, где зародилось течение ислама шиизм, и Арменией, где зародилось течение христианства ААЦ. Стыдно иранисту, историку не знать элементарных вещей. Дело в том, что формирование шиитской концепции не имеет прямого отношения к персам. эта концепция является продуктом кызылбашской, сефевидской азербайджанской империи и аристократических духовных, военно-политических азербайджанских и кызылбашских кругов. До этого она формировалась в рамках государств Аг гоюнлу, Гара гоюнлу, частично других тюркских государств. Концепция шиизма является продуктом тюркских государств, а не персов.
В целом весь комплекс лжи, высказанной Варданом Восканяном, показывает, в каком дремучем национализме заблудилась армянская историческая наука и какую угрозу она несет, в первую очередь для армянского народа, который из-за подобных шизофреников потерпел немало поражений. В том числе в последней войне. Виноваты такие шизофреники, как Восканян, которые с конца 80-х годов распространяли ложь, отравляя мозг армянского народа, что привело к националистической вакханалии в Армении и агрессии против Азербайджана.
Феномен армянской исторической науки, на мой взгляд, должен больше изучаться психиатрами, чтобы те выяснили, из каких "детских комплексов" растут ноги надуманной армянской истории, не коррелирующей с известной миру исторической наукой, и тот выдуманный мир, внутри которого армяне живут и фантазируют.
ЧИТАТЬ ПОЛНОСТЬЮ10 февраля 2022 г.
“Dünyada ən qədim sərhəd?”, “xristian-islam sərhədi?” - Erməni yalanları “elmi konfransda”...
Rizvan Hüseynov: “Voskanyanın Bisütun yazılarını təhrif edib bu şəkildə təqdim etməsi yolverilməzdir”
İrəvan Dövlət Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsinin İran kafedrasının müdiri Vardan Voskanyan İrəvanda keçirilən “elmi konfransda” sərsəm bir açıqlama verib. İran - Ermənistan məsələlərindən danışan Voskanyan iddia edib ki, İran - Ermənistan münasibətləri bir sıra cəhətlərinə görə fərqlənir.
Onun iddiasına görə, Bisütun əlyazmalarında guya Böyük Daranın vaxtından “regionda yalnız ermənilər və iranlılar olub”. Voskanyan qeyd edib ki, Ermənistanla İran arasındakı sərhədlər guya dünyada ən “qədim sərhədlərdən” biridir və dünyada çox az sayda dövlət belə “qədim sərhədlərə malikdir”. Guya ki, bu “sərhədlər” hər iki ölkənin təhlükəsizliyinin təmin edilməsində müstəsna əhəmiyyətə malikdir. Onun sözlərinə görə, 30 il ərzində bu sərhədlərin vacibliyinə diqqət yetirilməyib, Ermənistanın və İranın təhlükəsizliyi üçün bu sərhədlərdən istifadə edilməyib. Onun iddiasına görə, guya bu sərhədlərin iki komponenti olub - “İran-Ermənistan” və “Arsax-İran”. Voskanyanın əsassız iddiasına görə, İran və Ermənistan arasındakı “sərhədlər” islam və xristianlıq arasındakı sərhədlərdir (?), guya iki fərqli din və mədəniyyət sistemi qardaşlıq münasibətləri ilə yaşaya bilir (?).
Voskanyanın ortaya atdığı cəfəngiyyata şərh verən Qafqaz Tarixi Mərkəzinin direktoru Rizvan Hüseynov “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, İrəvan Dövlət Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsinin İran kafedrasının müdiri, İran-Ermənistan münasibətləri üzrə mütəxəssis Vardan Voskanyanın İrəvanda keçirilən “elmi konfransda”kı çıxışını oxuyanda adamı dəhşət bürüyür: “Dəfələrlə İrəvan Dövlət Universitetinin alimləri ilə xaricdə görüşmüşəm, birgə tədbirlərdə də iştirak etmişəm, onlarla yazışmışam da. Sonda bu qənaətə gəlmişəm ki, erməni xəstə millətçiliyinin, uydurma tarixşünaslığının xəstə təxəyül daşıyıcısı olan insanların əsas toplumu elə İrəvan Dövlət Universitetində toplaşıb. O xəstə təfəkkürlü şəxslər bu universitetdə humanitar fənlər tədris edənlərdir. Mən onlardan neçəsini tanıyıramsa, onların çoxunun psixoloji problemi var. Bu psixoloji problemin də səbəbi gecə-gündüz yalançı erməni tarixi konsepsiyasını tədris etmək, oxumaq və buna inanmaqdır. Yəni bunlar həqiqətən də xəstədirlər.
İstər Vardan Voskanyan, istərsə də “elm ocağının” adını çəkmədiyim digər “alimləri” daim erməni cəmiyyətinə, erməni gənclərinə, tələbələrə yalan satırlar. Hətta sizə deyim ki, keçən əsrin 80-ci illərində Ermənistanda azərbaycanlılara qarşı ilk olaraq nifrətə səsləyən, camaatı küçəyə çıxaran, mitinq və ixtişaşlarda iştirak edənlər İrəvan Dövlət Universitetinin müəllimləri, professorları olub. Yəni erməni-azərbaycanlı münaqişəsinin, o dəhşətli müharibənin təməlində duranların ən əsas fiqurlarından biri də İrəvan Dövlət Universitetinin müəllimləridir.
Baxın, bu xəstə təxəyyüllü adam nələr deyir? Bisütun yazısı göz qabağındadır. İstənilən şəxs hətta google-də də axtarışa verə və onunla tanış ola bilər. Bisütun yazısı tam tərcümə olunmuş formada üzə çıxır, bu tədris olunur da. Adını “şərqşünas” qoyan bu xəstə şəxs Voskanyan faktiki olaraq demək istəyir ki, guya (Bisütun yazısı e.ə. təxminən VI əsrin ortlarına, əvvəllərinə şamil olunur, o dövrədki hadisələrdən bəhs edir) qədim tarix erməni və fars münasibətlərindən ibarətdir. Bunu da elə “isbatla” deyir ki, guya heç kimin Bisütun yazılarından xəbəri yoxdur. Erməni tələbələrin özləri məgər girib google-də oxuya bilmirlər ki, kitabədə nədən bəsh olunur? Əhəmənilər dövlətində hakimiyyətə gələn I Dara hakimiyyət uğrunda 9 rəqibinə qalib gəlir və 23 ölkəni öz imperiyasına birləşdirir. Daranın zəfərindən bəhs edən bu kitabədə onun döyüşdüyü bütün xalqların, ölkələrin adları sadalanır. Amma Voskanyanın iddiasından belə çıxır ki, o kitabədə ancaq ermənilərdən və farslardan danışılıb, burada onlardan başqa heç kimdən bəhs olunmayıb. Yenə də deyirəm, Bisütun yazısında əsas iştirakçılar köçəri dövlətlərin hökmdarlarıdır. Bisütun kitabələrində sakların, Parfiya köçəri dövlətinin adı keçir. Əsas döyüş iştirakçıları bunlardır, Babilər imperiyasıdır, Misir və sair ölkələrdir. Bisütun yazısında adı keçənlərdən biri də Azərbaycan xalqının əcdadlarından olan Midiyadır, müasir Azərbaycanın da birbaşa o tarixə aidiyyəti var. Yəni Midiya, Atropatena, böyük və kiçik Midiya tarixinə bizim birbaşa bağlılığımız mövcuddur. Bu kitabədə tarixi hadisələr bu mövzu ətrafında cərəyan edir. Həmçinin də coğrafi ərazi olan Armeniyada (o da Ermənistan deyil) baş verən üsyan və onun yatırılması haqqında da danışılır. Amma burada etnik cəhətdən ermənilərdən danışılmır. Dediyim kimi, Armeniya coğrafi ərazi idi və burada ermənilərdən söhbət getmirdi”.
R.Hüseynovun qeyd etdiyinə görə, bu o dövr idi ki, hələ xalqlar, etnik qruplar, dinlər formalaşmamışdı, bu səbəbdən də ermənilərdən və başqa xalqlardan söhbət gedə bilməzdi. O deyir ki, Bisütun kitabəsində əks təsvir eidlən hadisələr xristianlıqdan öncə e.ə VI əsrdə baş verib. “Bu səbəbdən də Voskanyanın Büsütun yazılarını təhrif edib onu bu şəkildə təqdim etməsi yolverilməzdir. Voskanyan məgər bunları bilmir ki, yalan satır? Bu yalanların nəticəsində erməni xalqı dəfələrlə böyük təlatümlər, faciələr yaşayıb. Erməni xalqı bu yalançı, uydurma tarixə inanır ki, guya ermənilərin belə “qədim tarixi”, “dövlətçiliyi” olub. Bu kimi yalançı təbliğat sahəsində ermənilərdə qonşu xalqlara qarşı ərazi iddiaları və nifrət formalaşıb, bunun da kökündə Voskanyan kimi yalançıların fəaliyyəti dayanır.
Ən gülməlisi odur ki, Voskanyan Ermənistan-İran sərhədini “ən qədim sərhəd” adlandırır. Nəyin qədim sərhədidir? Ermənistan vilayət olaraq Anadolunun cənub istiqamətində, müasir İraq-Türkiyə-İran sərhədində yerləşirdi. Əgər Voskanyan sərhəd axtarırsa Fərat və Dəclə çayları arasında olan coğrafi Ermənistanı axtarsın. İstər Bisütun yazılarında, istərsə də başqa qədim mənbələrdə birbaşa həmin ərazi coğrafi erməni vilayəti kimi göstərilib. Yəni onun da Qafqaza heç bir aidiyyəti yoxdur. Əgər coğrafi Ermənistanı axtarırsa gedib o ərazidə “o qədim sərhədi” axtarsın və ora köçsün, orada yaşasın, o əraziləri sevsin. Sonra gülməli bir məqam odur ki, guya “İran-Ermənistan” sərhədi ən qədim “müsəlman-xristian” sərhədidir. Guya şiəliklə erməni dini vəhdət yaşayıb mədəniyyətlər qurub. Özünə “alim” deyən bu xəstə şəxs məgər bilmir ki, müasir şiəliyi, orta əsr şiəliyini ideologiya, din formatı kimi ortaya çıxaran Qızılbaşlardır, azərbaycanlılardır, Azərbaycan qızılbaşlarıdır, Səfəvi Qızılbaş dövlətidir? Bundan əvvəl Ağqoyunlu, Qaraqoyunlu, hətta Səlcuq dönəmindən sonra meydanda olan bütün türk-Azərbaycan dövlətlərində tədricən şiəlik konsepsiyası işlənilib və dediyim kimi, tanıdığımız müasir şiəlik əsasən türkdilli xalqların, Azərbaycan xalqının əcdadları olan toplumların ideoloji-dini konsepsiyasıdır. Sonra istər farslar, istərsə də başqa millətlər bu konsepsiyanı qəbul etdi, farslar da, başqa xalqlar da Azərbaycan Qızılbaş dövlətinin tərkibində yaşayıblar. Həmin konsepsiyanı da bizim əcadadlarımızdan götürüb. Xəstə təfəkkürlü Voskanyan bunu bilmir ki? Yəqin ki, bilir, amma qəsdən yalan danışır. Nəticədə yenə də erməni gəncliyini problemə düçar edəcək, yenə də bu xalq əziləcək, vurulacaq, məğlub olacaq.
Faktiki olaraq belə insanların fəaliyyəti nəticəsində Ermənistan dövlətçiliyini də itirəcək, yeni ərazilər axtarmağa məcbur olacaq. Nə qədər ki, Ermənistanda belə yalançılar özlərinə “alim” deyərək ictmai fikri formalaşdırmağa çalışır, o qədər də erməni xalqı bu faciələrdən çıxa bilməyəcək”- deyə R.Hüseynov qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
UNESCO Ermənistanda Azərbaycan xalqına mənsub irsi araşdıracaq - ВИДЕО
AZTV
UNESCO-nun qarşıdan gələn missiyası Ermənistan ərazisində Azərbaycan xalqına mənsub olan irsin ətraflı şəkildə tədqiq edilməsi, müvafiq qaydada monitorinqi və sənədləşdirilməsi ilə məşğul olacağı gözlənilir.
9 февраля 2022 г.
В канун тридцатой годовщины Ходжалинского геноцида - ВИДЕО
CBC TV Azerbaijan
17 февраля 1992 года армянские бандформирования учинили резню в азербайджанском селе Гарадаглы
Приближается печальная дата 26 февраля. В этот день азербайджанцы всего мира отмечают скорбную дату, вспоминая жертв Ходжалинского геноцида. Жертвами кровавой трагедии стали 613 человек, в том числе 106 женщин, 63 ребенка и 70 стариков. 487 мирных жителей получили тяжелые ранения, 1275 человек были взяты в заложники. До геноцида в Ходжалы армянские агрессоры учинили массовую резню в азербайджанском селе Гарадаглы. Трагедия произошла 17 февраля. В тот день около 100 человек были убиты с особой жесткостью. В канун тридцатой годовщины трагических событий мы встретились с очевидцами кровавых событий в Гарадаглы, а также пообщались с директором Центра истории Кавказа Ризваном Гусейновым
Азербайджан дал шанс ЮНЕСКО - НАША АНАЛИТИКА
Автор: Лейла Таривердиева
Давно замечено, что необъективность международных организаций во многих случаях является фактором, усиливающим напряженность и разжигающим конфликты. В этом свете можно сказать, что Баку больше заботится об имидже такой организации, как ЮНЕСКО, чем ее чиновники. Именно Президент Азербайджана Ильхам Алиев не дал этой структуре совершить неверный шаг и запятнать свое имя откровенной предвзятостью и необъективностью. Пожалуй, в организации должны быть благодарны ему за неоднократные отказы принять однобокие и преследующие известные цели миссии по некому расследованию фактов и некой инвентаризации. ЮНЕСКО могла оказаться в центре скандала и это очень сильно пошатнуло бы и без того хрупкую веру азербайджанского - и не только азербайджанского - народа в справедливость международных организаций.
Состоявшаяся на минувшей неделе четырехсторонняя встреча с участием Президента Азербайджана Ильхама Алиева, Президента Франции Эммануэля Макрона. Президента Евросовета Шарля Мишеля и премьер-министра Армении Никола Пашиняна продолжает обсуждаться в экспертных кругах и на медиа пространстве. Встреча содержала достаточно много любопытных моментов. Любопытной можно назвать и саму встречу, особенно с учетом прежней позиции Парижа по ситуации в нашем регионе.
Одним из наиболее любопытных моментов стало оглашение решения о визите в регион миссии ЮНЕСКО. Причем, не только в Азербайджан, но и в Армению.
Нельзя сказать, что в Азербайджане очень уж ждут эту миссию. Согласие на ее визит, скорее, стало компромиссом и то только в увязке с параллельным мониторингом в Армении. Дело в том, что за годы армянской оккупации Баку неоднократно обращался в эту организацию с просьбой организовать миссию по изучению состояния азербайджанских памятников культурного и исторического значения на подконтрольных Армении территориях. Ереван каждый раз отвечал на это отрицательно, а ЮНЕСКО не настаивала и не проявляла такого рвения, как в первый год после 44-дневной войны, когда организация постоянно бомбила официальные структуры Азербайджана своими взволнованными обращениями. Нет, ЮНЕСКО вовсе не собиралась подключаться к изучению следов армянского вандализма, она намеревалась защищать "армянское наследие" на освобожденных территориях. Само собой разумеется, Баку воспринял эту обеспокоенность с удивлением и закрыл двери.
"Мы готовы и дальше сотрудничать с ЮНЕСКО, - сказал по этому поводу Президент Ильхам Алиев. - Но с одним условием: ЮНЕСКО должна сохранить свой международный статус. ЮНЕСКО не является филиалом какой-либо страны. Если этот подход будет преобладать в наших отношениях, то будет и сотрудничество. Если не будет, то это сотрудничество можно пересмотреть. В любом случае наши намерения чисты. Отношения должны быть свободны от двойных стандартов, исламофобии, дискриминации".
Будет ли миссия свободна от двойных стандартов, сейчас трудно сказать. Также мы не знаем, как она собирается работать в Армении и что будет мониторить там. Решение включить в мониторинг и Армению, думается, является компромиссным - чтобы миссию допустили в Азербайджан. Если эксперты ЮНЕСКО собираются мониторить ущерб каким-то историческим и культурным объектам в результате боевых действий, как того хочет армянская сторона, то это смешно. На территории Армении не было боевых действий. В соседней стране любят рассказывать о падавших на их головы азербайджанских бомбах, каких-то жертвах и разрушениях. Но это ложь, характерная для армянского агитпропа.
Чтобы оправдать свое предназначение и оправдаться за обвинения в двойных стандартах, ЮНЕСКО может попытаться заняться изучением ситуации с историческим и культурным наследием азербайджанцев в Армении. Мы говорим "попытаться", потому что это будет задача не из легких. Тут ей придется проявить очень большую принципиальность и твердость, быть готовой к агрессивной реакции со стороны и официальных структур, и общественности этой страны. Если члены миссии захотят увидеть что-то еще кроме "персидской" Голубой мечети, они сразу превратятся в адептов "икорной дипломатии", а граждане Армении высыпят на улицы с лозунгами о продажности этой международной организации. Европейским экспертам не позволят увидеть закатанный в асфальт древний Иреван, который то и дело лезет наружу из-под главной площади армянской столицы и вновь заливается бетоном, чтоб сидел тихо и не высовывался. Не так давно в современном Ереване был уничтожен последний фрагмент исторической Иреванской крепости. Правда, следы прошлого можно встретить в нахалстрое Еревана - Конде (название происходит от азербайджанского слова "кянд" - деревня), но туда их вряд ли пустят. Там, среди лачуг все еще можно увидеть остатки мусульманской архитектуры.
В целом ЮНЕСКО как организации по охране исторического и культурного наследия в Армении делать нечего, ей там просто нечего взять под охрану кроме церквей. Это единственная "древняя" страна мира, где нет памятников старины. Ей даже нечего включить в туристические буклеты. Одни церкви, церкви, церкви... По-видимому, предки армян не только молились, но и осуществляли всю свою жизнедеятельность в церквях, которые служили им и городами, и домами, и крепостями, и базарами, и банями, и всем прочим. Да и то не факт, что все имеющиеся церкви являются армянскими. Среди них десятки переиначенных грузинских церквей, десятки переделанных в армянские албанских храмов.
То, что отражает реальную историю территорий, на которых ныне располагается Республика Армения, не имеет к армянам никакого отношения, именно поэтому все это было ими беспощадно уничтожено. Как стерто с лица прежде оккупированных тридцать лет территорий Азербайджана все, что напоминает об истинных хозяевах этой земли. Азербайджанской стороне есть, что показать миссии ЮНЕСКО. Вопрос только в том, захочет ли она это увидеть. Но тут, думается, в силу вступит правило "не хочет - заставим". Европейцы должны понимать, что согласие на мониторинг Баку дал только в обмен на гарантии неприменения двойных стандартов и полную объективность. Если уж организация такого уровня и статуса обеспокоена судьбой армянского наследия в Азербайджане, она должна, просто обязана озаботиться судьбой как подвергшегося армянскому вандализму нашего наследия в Карабахе, так и наследия азербайджанцев в Армении.
Ранее, коснувшись в интервью телеканалам этой темы, Президент Ильхам Алиев заметил, что после визитов на освобожденные территории иностранных дипломатов и журналистов, которые своими глазами увидели нетронутые церкви и кладбища, тема приезда ЮНЕСКО сошла с повестки дня. "Мы их приглашали все годы. Какой был ответ? Что ЮНЕСКО не занимается политическими вопросами. Как только закончилась Вторая Карабахская война, они стали настойчиво просить приехать. Мы согласовывали маршруты и т.д. За это время произошло то, что произошло. Все увидели и они сами увидели, что мы ничего не разрушаем, а приехав, они должны будут увидеть разрушенные мечети, разрушенные кладбища, исторические памятники, разрушенные города, и они должны будут, просто вынуждены будут сказать, кто это сделал", - сказал глава государства.
СЛОВО ЭКСПЕРТУ
Директор Центра истории Кавказа, старший научный сотрудник Института права и прав человека Национальной Академии Наук Азербайджана (НАНА) Ризван Гусейнов:
"Несомненно, решение об отправке в Армению миссии ЮНЕСКО является большой победой азербайджанской стороны. Целью миссии будет изучение состояния памятников культуры, духовного наследия, архитектуры, относящихся к азербайджанскому народу. Общеизвестно, что в Армении за прошедшие сто лет и особенно за последние тридцать лет, то есть после полного изгнания азербайджанцев из этой республики, все наше наследие было подвергнуто вандализму, осквернению и разрушению. Речь идет о многочисленные мавзолеях, караван-сараях, крепостях, кладбищах, мечетях и, пожалуй, самом крупном свидетельстве фальсификации истории Армении - древнем Иреване. Азербайджанской стороной собран большой материал, в котором зафиксировано уничтожение азербайджанского наследия на территории Армении. И нет сомнений, что факт того, что миссия ЮНЕСКО будет заниматься и этим вопросом, позволит на уровне международных организаций документально продемонстрировать армянский вандализм во всей его "красе".
В работе миссия будет использовать материалы, собранные азербайджанской стороной со всеми фактами, хронологией. Большая база данных собрана и нашим Центром истории Кавказа.
Вся армянская история и историография построены на надувательстве, мифах, легендах, сфальсифицированных источниках, которые не уходят дальше 15-16-го веков в лучшем случае, а в основном датируются 17-18-м веками. Собственно история Армении была придумана только после прихода России на Кавказ. А после образования Армении сто лет назад было полностью уничтожено наследие азербайджанского народа на переданных ей территориях. Это хорошо видно на примере исторического центра Еревана, где были уничтожены ханский дворец, жилые дома, мечети, караван-сараи. Та же судьба постигла азербайджанские памятники в других городах и областях РА и в Карабахе.
Конечно же, в Армении миссию не встретят с распростертыми объятиями. О том, насколько настойчивы будут европейские эксперты сказать сейчас невозможно. Главное, что тема будет поднята на уровне международных организаций и станет триггером в будущем для того, чтобы Азербайджан продвигал тему уничтожения азербайджанского наследия в Армении и поднял вопрос о возвращении азербайджанцев на свои исконные земли, на которых сейчас расположилось армянское государство".
Подводя итог, заметим, что неожиданное решение, озвученное 4 февраля на четырехсторонней встрече, является хорошим шансом для ЮНЕСКО оправдаться за странное поведение. Азербайджан - страна, давно и плодотворно сотрудничающая с организацией, финансово участвующая в реставрации и защите объектов мирового культурного наследия. В отличие от Армении, которая лишь создает проблемы и скандалы, пытаясь выдать чужое за свое и еще зафиксировать это на уровне ЮНЕСКО.
Подробностей о предстоящей миссии пока нет. Даже начинает казаться, что такое решение стало импровизацией и сама ЮНЕСКО ничего об этом пока не знает. На сайте организации, во всяком случае, ничего об этом нет. Нет никаких сообщений, а последний пресс-релиз, касающийся нашей ситуации, датирован концом декабря и звучит достаточно раздражительно. Релиз озаглавлен "Миссия ЮНЕСКО в Нагорном Карабахе и вокруг его территории: ответ Азербайджана ожидается без промедления". От имени заместителя Генерального директора ЮНЕСКО по вопросам культуры Эрнесто Оттоне сообщается, что "неоднократные просьбы к азербайджанским властям не увенчались успехом". Оттоне чрезвычайно обеспокоен тем, что "с каждой неделей оценка состояния культурных ценностей становится более хрупкой и сложной, особенно с учетом погодных условий, которые в ближайшие недели ухудшатся. Окно возможностей, открывшееся с прекращением огня, не должно закрываться. Защита наследия - важный фактор для создания условий для прочного мира".
Жаль, что ЮНЕСКО не прозрела лет десять-двадцать назад, когда на прежде оккупированных Арменией территориях еще можно было что-то спасти. И организации не стоит рассчитывать, что Азербайджан допустит, чтобы мониторинг в Армении прошел тяп-ляп, для галочки и отвода глаз, в то время как в Карабахе будет под лупой рассматриваться каждая царапина на очередном "древнем" хачкаре. Тем более Баку не допустит поверхностного внимания к сотворенному армянами за тридцать лет оккупации. Миссии ЮНЕСКО действительно придется работать и озвучить по итогам обвинение в адрес Армении. Готова ли она к этому во имя "создания условий для прочного мира"? Поживем - увидим.
8 февраля 2022 г.
Геополитика Турана с Ризваном Гусейновым - ВИДЕО
Новости Кавказа GSAC
Что происходит на огромном пространстве от Босфора до Синьцзяна, Эрдоган съездил в Киев, что получила Турция, гешефт Китая и новая архитектура безопасности в передаче Откровенный разговор - Геополитика Турана с Ризваном Гусейновым
00:00 Эрдоган до и после Киева
06:30 что получила Турция
09:30 гешефт Китая
10:30 синергия турецко-украинского военно-технического сотрудничества
11:10 кому Турция продает оружие
13:00 новая конструкция архитектуры безопасности
16:00 Шушинская декларация
20:00 России точно не до Центральной Азии?
21:00 Путин и Си
26:00 Туран может быть самодостаточным
30:00 посредничество Эрдогана между Киевом и Москвой - вопрос престижа
33:00 переговоры Турции и Армении - активизация Европы
36:30 Турция и Азербайджан мотивированы нормализовать отношения с Арменией
38:00 Россия в Армении контролирует далеко не все
49:00 советский политэкономист Глазьев про СССР 2.0
7 февраля 2022 г.
О гибридной войне, идущей под прикрытием российско-украинского противостояния - ВИДЕО
В ЭФИРЕ ЮТУБ-КАНАЛА PRIME TV С РИЗВАНОМ ГУСЕЙНОВЫМ
5 февраля 2022 г.
Синхронизация ратификации: в чем уникальность Шушинской декларации?
Эксперт объяснил, почему именно сейчас произошла ратификация документа, подписанного президентами Азербайджана и Турции летом 2021 года.
Шушинская декларация фактически предполагает военно-политический союз между Азербайджаном и Турцией в очень широком формате. Подобного формата и опыта взаимодействия на данном этапе ни у одной страны в мире нет, сказал Sputnik Азербайджан директор Центра истории Кавказа Ризван Гусейнов, комментируя ратификацию накануне Великим национальным собранием Турции исторического документа.
Парламент Турции 4 февраля ратифицировал Шушинскую декларацию. За принятие документа проголосовали 266 депутатов. Ранее, 1 февраля, Шушинскую декларацию рассмотрел и принял Милли Меджлис Азербайджана.
Напомним, документ был подписан президентами Азербайджана и Турции Ильхамом Алиевым и Реджепом Тайипом Эрдоганом 15 июня 2021 года в городе Шуша, освобожденного от многолетней оккупации ВС Армении в ходе второй Карабахской войны.
Возникают вполне резонные вопросы о том, почему именно сейчас произошла ратификация декларации, и почему была такая задержка, пока документ находился на рассмотрении после его подписания.
Дело в том, что ратификация любого документа должна пройти согласование на различных уровнях власти – и законодательной, и исполнительной, и тех государственных аппаратов и институтов, которые отвечают за безопасность страны, за различные аспекты государственного строительства и за внешнюю политику, в том числе и МИД обоих стран, пояснил Гусейнов. И на это, конечно же, необходимо время.
Синхронизация же ратификации парламентами обеих стран, скорее всего, связана с ситуацией, возникшей между Россией и Украиной, которая и ускорила процесс утверждения документа.
По мнению Гусейнова, на данный момент внешние игроки, в том числе и западные, пытаются столкнуть лбами Россию и Украину для того, чтобы решить ряд задач в сфере мировой экономики и финансах. Гусейнов отметил, что сегодня все страны готовятся к любому варианту развитию событий, и конфликтам в любой точке мира, а не только между Россией и Украиной. В связи с этим, создание союзов, блоков, в том числе временных, за последние несколько месяцев приобрело масштабный характер, подчеркнул политолог.
"К этому можно отнести и Шушинскую декларацию, которая подразумевает военно-политический союз между Азербайджаном и Турцией", – пояснил он.
Союз на основе стратегических интересов между Азербайджаном и Турции непременно будет устойчив в условиях построения нового мирового порядка, убежден Гусейнов.
"Шушинская декларация, фактически, предполагает военно-политический союз между Азербайджаном и Турцией в очень широком формате. Подобного формата и опыта взаимодействия на данном этапе ни у одной страны в мире нет", - подчеркнул эксперт.
По всей видимости, в настоящее время очень серьезно оцениваются шансы и негативные последствия военных конфликтов в любой точке Евразии, в первую очередь, в театре, близком к Европе, к Азии, на стыке Африки, Азии и Европы. Подобные союзы напоминают альянсы начала и середины XX века. Каждый страхуется, идет передел мира и совершенно уместно, чтобы страны объединялись ради каких-то тактических интересов, убежден Гусейнов.
В отношении Турции и Азербайджана, по его мнению, разговор идет о союзе на основе стратегических интересов, который будет устойчив в любой ситуации и в рамках построения нового мирового порядка.
Шушинская декларация о союзе
Подписанный 15 июня 2021 года в Шуше документ на юридическом уровне закрепил союзнические отношения Азербайджана и Турции. Декларация нацелена на усиление международной и региональной роли Азербайджана и Турции, а также повышение их авторитета.
В документе особое внимание уделяется продвижению скоординированных и совместных действий в политической и военной сферах, а также в сфере безопасности с точки зрения общих национальных интересов.
В случае угрозы или агрессии со стороны третьего государства или государств, декларацией предусматривается оказание необходимой помощи друг другу в соответствии с Уставом ООН.
Упор в документе также сделан на совместные усилия по модернизации армии в соответствии с современными требованиями, а также реализацию мер, направленных на укрепление обороноспособности и военной безопасности.
В декларации отражены такие актуальные вопросы, как активизация усилий по диверсификации национальных экономик и экспорта, создание механизмов для организации свободного движения товаров, открытие Зангезурского коридора, восстановление транспортных и коммуникационных связей в регионе.
Кроме этого, документ предусматривает дальнейшее развитие сотрудничества между диаспорами, а также укрепление сотрудничества в рамках азербайджано-турецкой медиа-платформы.
4 февраля 2022 г.
Ruslar məğlubedilməzdilərmi? - Tarixçi şok faktlar açıqladı/Müsahibə
Qafqaz Tarixi Mərkəzinin direktoru, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Hüquq və İnsan Hüquqları İnstitutunun böyük elmi işçisi Rizvan Hüseynov Teleqraf.com-a geniş müsahibə verib.
Müsahibəni təqdim edirik
Müəllif: Səxavət Həmid
– Maraqlı bir nöqtəyə gəlib çıxdıq. Həqiqətən də müasir Rusiya son istinad nöqtəsi kimi 77 il öncə faşizmlə müharibədə qazandığı qələbədən yapışıb. Ruslar özləri haqqında həmişə belə bir mif yaradıblar ki, onlar məğlubedilməzdirlər. Mən bu yaxınlarda bir rus saytında “Mif o nepobedimosti Rossii: komu i skolko raz mı proiqrıvali v voynax” adlı məqalə oxudum. Həmin məqalədə bildirilirdi ki, Rusiya imperiyası XVI əsrdə 3, XVII əsrdə 3, XVIII əsrdə 1, XIX əsrdə 1, XX əsrdə isə Rusiya imperiyası və SSRİ 4 dəfə məğlub olub. Ümumilikdə Rusiya 12 müharibədə uduzub. Üstəlik bura Rusiyanın koalisiyanın tərkibində olduğu uduzulmuş sərhəd münaqişələri və müharibələr daxil deyil...
– Əlbəttə, Rusiya bu gün güclü dövlətdir. Bunu heç kim inkar etmir. Amma tarixə baxsaq, görərik ki, rusların məğlubedilməz olması barədə deyilənlər və yazılanlar mifdir. Biz bunu deyərkən tarixi faktlara istinad edirik. Uzağa getməyək, gəlin, XX əsrə baxaq. XX əsrdə Rusiya ilk olaraq 1904-1905-ci illərdə Yaponiyaya qarşı uğursuz döyüşüb.
Birinci dünya müharibəsində Rusiyanın iştirakını götürək. Düzdür, müharibə Rusiya imperiyası üçün müxtəlif dərəcədə müvəffəqiyyətlə inkişaf edirdi. Lakin 1917-ci ildə Fevral inqilabı baş verdi və çar hakimiyyətdən uzaqlaşdırıldı. Lenin və yoldaşları “Dördlər İttifaqı” ilə alçaldıcı saziş imzalamağa tələsdilər. Nəticədə Sovet Rusiyası 1918-ci il martın 3-də Brest-Litovskda separatçı sülh müqaviləsini imzaladı ki, bu da Rusiyanın Birinci dünya müharibəsində məğlubiyyəti idi.
Yaxud başqa bir nümunəyə müraciət edək. Vətəndaş müharibəsində ağları qismən məğlub edən bolşeviklər 1919-cu ildə Polşanı tutmağa başladılar. Polşa yürüşü Qırmızı ordu üçün əvvəlcə uğurla inkişaf etdi. Lakin yekunda hər şey Varşava döyüşündə sovet qoşunlarının dəhşətli məğlubiyyəti ilə başa çatdı. 1921-ci ilin Riqa sülh müqaviləsi ilə müharibə biabırçı şəkildə uduzuldu.
1979-1989-cu illərdəki Əfqanıstan kampaniyasında kimin qalib, kimin məğlub olduğuna dair yekdil fikir yoxdur. Amma fakt faktlığında qalır: sovet qoşunları Əfqanıstanın sovetyönlü hökumətə qarşı çıxan qüvvələri darmadağın edə bilmədi. Sovet hərbi kontingentinin çıxarılmasından sonra Məhəmməd Nəcibullahın sovetyönlü rejimi tez bir zamanda mövqelərini təhvil verdi. Artıq 1992-ci ildə Kabil döyüşsüz mücahidlər tərəfindən ələ keçirildi.
Rusların ötən əsrdəki hərbi uğursuzluqlar tsiklini Birinci Çeçen müharibəsi (1994-96) tamamlayır. Bu müharibənin sonu olaraq imzalanan Xasavyurt sazişi və Moskva müqaviləsi nəticəsində rus qoşunları Çeçenistandan çıxarıldı. Çeçenistanın statusu məsələsi 31 dekabr 2001-ci ilə qədər təxirə salındı və İkinci Çeçen müharibəsindən əvvələdək Çeçenistan de-fakto müstəqil olaraq qaldı.
– İsveç imperiyası da bir vaxtlar Rusiyanın ən çox qorxduğu qonşusu olub. Hətta, “İvan Vasilyeviç peşəsini dəyişir” filmində İsveç səfirinin kral XII Karlın adından çar İvan Qroznıdan “Kemska volost”u (“Kemskaya volost”) onlara verməyi tələb etməsi ilə bağlı səhnə var. Yaxud, Moskvanın polyak-Litva işğalını götürək. Moskva Kremli iki il (1610-12 illərdə) polyak-Litva qoşununun əlində olub...
– Bəli, çox yaxşı məqamlara toxunursuz. Moskvanı həmin vaxt iki tatar balası – Kuzma Minin və Dmitri Pojarski xilas edib. Yaxud Napoleonun yürüşlərinin qarşısını alan yenə tatar-başqırd birliyi olub. Rus ordusu qoyub qaçıb.
Yəni, bilirsinizmi, istənilən xalq öz tarixini mütləq elə yazır ki, guya hamıya qalib gəlib. İstər xırda erməni satqınları olsun, istərsə də böyük dövlətlər. Ermənilərin tarixinə baxdıqda məlum olur ki, sən demə onlar 5 min ildir (!) hamıya “qalib gəlirlər”. Onlar Babil imperiyasına, Sasanilərə “qalib gəliblər”, hamını “darmadağın” ediblər.
Rusiyaya gəldikdə isə Rusiya heç olmasa, ərazi baxımından böyükdür. Sözsüz ki, o da özünə şanlı tarix yazıb. Faşizm üzərində qələbəni də mərkəzə qoyur ki, bəşəriyyəti xilas edib. Sonra da onun sağına-soluna muncuq kimi I Pyotrun İsveç, I Aleksandrın Fransa üzərində qələbəsini, başqa qələbələri bəzəyir. Ancaq hərb və digər məsələlərdən bir qədər baş çıxaran adam bilir ki, SSRİ faşizmlə mübarizədə inanılmaz itkilər verib. Halbuki dəfələrlə, on dəfədən az itki verə bilərdi. Demək, burada sayla qalib gəlmək mümkün olub. Bir-iki rus eksperti illər öncə mənə demişdi ki, 10 milyonluq xalqsız, 3 milyonluq erməniyə uduzmusuz, ərazinizin 20 faizini əlinizdən alıb. Dedim ki, əzizim, Azərbaycanın bütöv ərazisinə və coğrafi məkanına bax. Burda bir dənə səhv məğlubiyyətə bərabərdir. Sizin kimi milyonlarla kvadrat kilometr ərazimiz, Uraladək qaçmaq imkanımız yoxdur.
– Həqiqətən də bu bir faktdır ki, ölkənin ərazi baxımından böyük olmasının müsbət və mənfi tərəfləri var. Başlıca müsbət tərəflərdən biri bundan ibarətdir ki, nəhəng ölkəni işğal etmək olduqca çətindir. İkinci Dünya müharibəsi zamanı sənaye sahələri qısa müddət ərzində ölkənin dərinliklərinə – arxa cəbhəyə köçürüldü və müdafiənin təşkilinə, daha sonra isə əks-hücuma başlanıldı. Kiçik ölkələrdə bu, prinsipcə mümkün deyil.
– Ruslar istər Napoleonun, istərsə Hitlerin hücumu zamanı eyni istiqamətdə qaçıblar. Yəni, rusun hara və hansı vaxt dönəmində qaçdığı ssenarisi bəllidir. Napoleonun da, Hitlerin də hücumunun günü bəllidir – yayda. Plan da blitskriq idi. Nəticə etibarilə qarşı tərəf o qədər qaçdı ki, qış gəldi. Qış yaxınlaşanadək min kilometrlərlə qaçırlar, qışda dayanırlar və müdafiəyə başlayırlar. Ruslar deyirlər ki, “Pobedil qeneral moroz”. Texnika isə payızda palçığa batır, hərəkət edə bilmir. Burada rusların üstünlüyü nədədir? Payızda rus qaçmağa başlayır. Arxasınca gələn palçığa batır. O gələnədək qış düşür, şaxta vurur, o vaxtadək işini görür, zavodlar qurur, təchizatı təmin edir. Şaxta üzərində gələn düşmənə hücum etmək də rahatdır. Ağır texnika buzun üzərində əla yeriyir.
Ancaq Ağdamdan Bakıya cəmi 360 kilometrdir. İki tank yürüşü məsafə var. Yəni, Ağdamda baş verən bir səhv o deməkdir ki, Bakını itirdin, Ağdamda baş verən bir səhv o deməkdir ki, İrəvanı itirdin. Siz isə hardan hara qaçmısız. Elə qaçırdınız ki, arxanızca gələn düşmən çata bilmirdi. Qaçıb çatanadək qış düşdü. Budurmu qələbənin şərti?! Ona görə də rusların əksər müharibələrdə qalib gəlməsini heç kim inkar etmir, amma coğrafi üstünlük də, klimatik səbəblər var.
Di gəl ki, bunların başı üstündə – hakimiyyətdə həmişə qeyri-rus olub. Rusun qalib gəldiyi istənilən dönəmdə rəhbər qeyri-rus olub.
– Bunu bir qədər incələsək, yaxşı olardı...
– Sovet dönəmində kim olub? Stalin – qafqazlı. I Pyotr alman olub? Olub. Ümumiyyətlə, Pyotrdan sonra bütün sülalə alman sülaləsi olub.
– Təkcə alman olmayıb, qarışıq olub...
– Qarışıq polyakla olub, rusla olmayıb ki. Ümumrusiya taxt-tacına rəhbərlik edən Holşteyn-Hottorp-Romanovlar sülaləsinə baxın. Orada rus qanı varmı? Alman, polyak, İsveç, fin, türk. Nə istəyirsən var. Çarların izdivacına baxın. Hamısının izdivacı qeyri-ruslarla olub. Bir-iki dəfə rus olub. Araşdıranda onların da yarı rus olduqları aşkara çıxır. Yəni, ortaya çıxan faktiki mənzərə budur.
Nə ilə öyünürsüz? O boyda imperiya qurdunuz, Avropanın sifarişi ilə isti dənizlərə çıxış axtarırdınız. Kimin üçün isti dənizlər axtarırdınız? İsti dənizə çıxışınız, Osmanlı, Səfəvi dövləti ilə ticarətiniz var idi. Sizə kömək edən Osmanlı deyildimi? Sizə taxt verən Səfəvi deyildimi? Ay Moskva knyazı, sənə hərtərəfli köməklik edən I Şah Abbas deyildimi? Nə tez bunu unutdunuz? Vatikanın, almanların yanına qaçdınız. Onlar da sizi bizə qarşı istifadə etdilər. Bilirdilər ki, sizin qaçmağa yeriniz var. Dediyim kimi milyonlarla kvadrat kilometr əraziniz var. Haraları fəth etmisiz? Xırda Sibir xalqlarını. Sibir xanlığını, Kazan xanlığını, Həştərxan xanlığını, Qazax xanlığını, Xivə xanlığını, Kokand xanlığını, Buxara əmirliyini. Əlinizdə müasir texnika, top-tüfəng, silah-sursat. Sizə qarşı döyüşən nə gündə idi? Nə texniki təchizatı var idi? Buna baxmayaraq Azərbaycan bəylərbəyliyi 1801-ci ildən 1828-ci ilə kimi – düz 27 il Rusiya ilə döyüşdü. Abbas Mirzə Qacar döyüşdü.
– Məsələyə bir qədər də əhatəli yanaşsaq deməliyik ki, Şimali Qafqazın Rusiya imperiyasına birləşdirilməsi məqsədini güdən Qafqaz müharibəsi 47 il (1817-1864) davam edib. Təsəvvür edin ki, Rusiya imperator ordusu kiçik Şimali Qafqaz imaməti ilə bu qədər uzun müddət ərzində döyüşüb...
– Bəli, Şamil hərəkatını götürək. Şamil 25 il imperiyaya qarşı döyüşüb. Qafqaz nə boyda yerdir ki? Ona niyə qalib gələ bilmirdiniz? Normal təchizat yox, dənizə çıxış da yoxdur ki, deyəsən dəniz yolu ilı silah-sursat gələcək. Güc-bəla ilə ordan-burdan silah-sursat alırdılar. Silah-sursat da tüfəngdən ibarət idi. Amma bizim Qarabağda, o boyda dağlıq ərazidə keçirdiyimiz möhtəşəm hərbi əməliyyata baxın. Bir həftəyə hər şeyi həll etdik.
Bir məqamı da qeyd etmək istəyirəm. Bəzən 1804-13 və 1826-28-ci illərdə baş verən müharibələrə rus-fars müharibələri, rus-İran müharibələri deyilir. Niyə yalan danışılır? Abbas Mirzə Qacar Azərbaycan bəylərbəyi, Qacar vəliəhdi döyüşüb. Döyüşən bütün qüvvə, silah-sursat, təchizat ancaq Azərbaycanın idi. Başqa vilayətlər qoşulmurdu. Hətta Fətəli şahın oğluna məşhur məktubu var. Abbas Mirzə də cavabında yazır ki, ata, mən uşaqlıqdan atdan düşmürəm, döyüşürəm, Azərbaycan tükəndi. O boyda nəhəng Rusiyaya qarşı Azərbaycan bəylərbəyliyinin resursu yox idi axı. Ancaq buna baxmayaraq 27 il döyüşdük. Ta İrəvan ruslar tərəfindən alınana kimi. Deməli, bacardıq. Ancaq rus bunu bizə necə təqdim edir? Abbas Mirzə başda olmaqla uğursuz, kütbeyin kütlə məğlub oldu. Əgər məğlub olan idisə, ay rus, niyə 27 il döyüşdünüz? Qafqaz kiçik bir ərazidir, Sibir xanlığını heç yarısı boyda deyil. Sibiri bir mövsümdə almısansa, Qafqazı niyə 27 ilə ala bilmirdin? Rusun ekspansionist siyasətinin belini Qafqazda elə bizlər qırmışıq. Rusun bura qoyduğu maya, güc, hərbi xərclər hesablansa, bəlkə də on Avropa ala bilərdi.
– Bəs nəticə, yəni, Rusiyanın sonradan buradan əldə etdiyi mənfəət nə qədər olub?
– Nəticə o oldu ki, Qafqazın bütün investisiyalarını XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərində Qərb – Rotşildlər, Rokfellerlər və Nobellər qoydu. Azərbaycanın neft sənayesində qeyri-rus kapitalının faizi bəllidir. O zaman rus əsgəri burada kimin maraqları üçün həlak olurdu? Deməli, ay rus dövləti, sən kiminsə sifarişi ilə bunu edirdin. Ona görə də indi burdan nəsə tələb etməyə nə haqqın var?
Biz kim olduğumuzu nə qədər çox tanısaq, kim olduğumuzu bilsək, bir o qədər yaxşıdır. Bizi həmişə aşağılayıblar. Mütləq deyiblər ki, bacarıqsızıq, bütün hökmdarlarımız satqın olub, bir-birini öldürüb, o xan belə, bu padşah elə... Hamısı yalandır. Amma özlərinə – erməni, gürcü, rus – mütləq möhtəşəm yalançı tarix yazıblar. Bu da beyinlərə təsir edir. Düzdürmü? Ona görə də erməni indiyədək şokdadır ki, necə oldu ki, azərbaycanlı mənə qalib gəldi?! Necə bunun xüsusi təyinatlısı var, bu mümkün deyil. Niyə? Çünki yalan, tarix başqa şey göstərir. Ruslarda da həmin problem var. İndi rus problemi dəf eləsə, biz türk olaraq, türk xalqları olaraq hər şeyi bağışlayarıq. Biz Allahın izni ilə səbrli və bağışlayanıq. Ona görə ki, bunu bizə Allah öyrədib. Rus səhvlərini, düşmənlərini gördü. Həmin Avropadır ki, rus o Avropanın əli ilə yüz illərdir bizim başımıza oyun açırdı. İndi ordan əli-ayağı kəsilib. Hara gəlib? Gəlib yanımıza. Allah axırını xeyir eləsin.
Наглость - второе счастье! Ставить условия Ереван не может - ВИДЕО
Наглость - второе счастье! Мнение Армении никого не интересует. Ставить условия Ереван не может
CBC TV Azerbaijan
3 февраля 2022 г.
Как меняется геополитика Южного Кавказа? - анализ последних событий и прогнозы от Ризвана Гусейнова - ВИДЕО
Гость выпуска авторского медиа проекта "Дискурс с Лавриной":
Ризван Гусейнов - директор Центра истории Кавказа, азербайджанский историк, политический аналитик
2 февраля 2022 г.
Peskov Qumilyovu oxuyub, ona görə deyir ki, Turanın ulduzu Altaydadır - Müsahibə
Qafqaz Tarixi Mərkəzinin direktoru, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Hüquq və İnsan Hüquqları İnstitutunun böyük elmi işçisi Rizvan Hüseynov Teleqraf.com-a geniş müsahibə verib.
Müsahibəni təqdim edirik:
Müəllif: Səxavət Həmid
– Rizvan müəllim, hazırda dünya siyasi gündəminin ən əsas məsələlərindən biri Rusiya ilə Ukrayna arasında münasibətlərin gərginləşməsidir. Eskalasiyanın qarşısını almaq üçün regionun aparıcı oyunçusu Türkiyə tərəfi aktiv vasitəçilik missiyasına başlayıb. İstərdik ki, bir tarixçi kimi Rusiya-Ukrayna-Türkiyə münasibətlərinin tarixi-sosial aspektləri ilə bağlı fikirlərinizi öyrənək…
– Bu çox vacib məsələdir və sual da çox gözəl sualdır. Bilirsiniz, mən çalışıram ki, istər rus kolleqalarımla, istərsə də digər kimlə ünsiyyət qururamsa, onunla səmimi olum. Səmimiyyət ən gözəl silahdır. Məlumdur ki, Azərbaycana, Bakıya Rusiyadan çoxlu ekspertlər, tanınmış şəxslər gəlir. Necə ki, biz hara gedirdiksə, Qarabağ məsələsi haqqında danışardıq, qarşı tərəfin fikirlərinin bizim dərdimizə münasibətini bilmək istərdik, eləcə də bura gələn ruslar mütləq soruşurlar ki, Krım məsələsində, Ukrayna məsələsində mövqeyiniz nədən ibarətdir? İstər fərd olaraq, istərsə də cəmiyyət olaraq mövqeyimizi bilmək istəyirlər. Hiss olunur ki, rus xalqını və elitasını çox düşündürən bir məsələdir, yaralı mövzudur. Həmçinin, Ukraynadan gələn qonaqlarımız mütləq bu məsələ ilə bağlı mövqeyimizi soruşurlar. Bu məsələdə istər Türkiyə, istərsə də Azərbaycan düstur olaraq beynəlxalq hüququ əsas götürür. Beynəlxalq hüquq ərazi bütövlüyünü tanıyır. Deməli, Krım Ukraynanın ərazisidir. Bəllidir ki, Rusiya Osmanlı dövləti ilə yüz ilə yaxın döyüşüb və yarımadanı əldə edib. Sonradan – sovet dövründə bəlli proses gedib. Yəni, Krım 1954-cü ildə Ukraynaya bağışlanıb. Bu öz yerində, amma fakt faktlığında qalır. Beynəlxalq hüquqdan kənar iş görmək bizə yaraşmaz. Ona görə ki, bizim Qarabağ məsələmiz var.
Türkiyə də məsələyə belə yanaşır. Fakt odur ki, bir ölkənin ərazisi istəmədən qopardılaraq başqa ölkəyə verilə bilməz. Krım məsələsində mən Rusiyadan olan dostlarıma səmimi şəkildə deyirəm ki, sizin Ukrayna ilə bu vəziyyətdə olmağınız sizdən başqa hamının xeyrinədir. Bizim də xeyrimizədir, Qərbin də xeyrinədir. Baxırlar ki, Rusiya və Ukrayna nə qədər bir-birini qırıb dağıdırsa, o qədər də başqaları öz işini görə bilər. Sizi inandırım ki, Krım məsələsi olmasaydı, Rusiyanın Qarabağ məsələsinə münasibəti heç də birmənalı olmayacaqdı. Yəqin ki, nə dediyimi başa düşürsünüz. Yəni, bu da var. Əslində xeyrimizədir. Amma səmimi, dost olaraq mən Rusiya tərəfinə deyirəm ki, sizin bütün probleminiz ordandır. Əgər siz qardaş Ukrayna xalqı ilə dil tapa bilmədinizsə, siz heç kimlə dil tapa bilməyəcəksiniz. İndi onlar düzdür, səhvdir, satqındır, satqın deyil, bu sizin şəxsi mövqeyinizdir. Siz adınızı böyük imperiya, böyük qardaş qoymusunuz.
– Sverxderjava…
– Bəli, sverxderjava. Deməli, səhv sizindir ki, vaxtilə Ukrayna ərazisində lazım olan tədbirləri görməmisiniz. Bu gün də onun acı nəticəsini alırsınız. Çar Rusiyasının və 1922-ci ildə SSRİ-nin təməlini 3-4 xalq qoyub. Bunlar Rusiya-Ukrayna birliyi, Rusiya-Ukrayna-Gürcüstan birliyi və Rusiya-Ukrayna-Gürcüstan-Ermənistan birliyidir. Əsasən bu dörd xalqın birliyindən Rusiya imperiyası dayaqlarını Qafqaza, Avropaya kimi uzatmışdı. Qərb hamısını bir-bir dağıtdı, Rusiyanın əlindən aldı. Günah kimdədir? Qərbdədirmi? Onda Qərbə əhsən!
Vaxt var idi çar Rusiyasının ideologiyası var idi – panslavyanizm. Onun panturanizmdən nə fərqi var? Zorla, özünə slavyan deməyən ölkələri slavyan adlandırırdılar. Slavyanların yarısı heç rusu slavyan saymırdı. XIX əsrdə panslavyanizm yarananda Şərqi Avropada əsl slavyan xalqlar deyirdi bunlar (ruslar) tatardır, bunlar hara, slavyanizm hara?! Rus hara, slavyan hara?! Döyüşünüz, Balkanlarda Osmanlıya qarşı qan tökdünüz, 1877-78-ci illərdə Şipka zirvəsinə (Bolqarıstan), Serbiyaya kimi gedərək bir slavyan-pravoslav birliyini yaratdınız. Onun içində Gürcüstanın, Ukraynanın xüsusi pravoslav statusu var idi. Yəni, bütün bu düsturlar əlinizdən getdi, dağıldı. Gürcüstanla, Ukrayna ilə müharibə etdiynizə görə ümumi pravoslav birliyiniz də dağıldı. Həmçinin, panslavyan birliyi də çoxdan dağılıb. Bir dövlət olaraq ortaya bir ideya çıxarın. Pis-yaxşı sovet ideyası var idi, qan tökdünüz, o ideya ətrafında 70 il nəsə topladınız.
Sizin son dayağınız Ermənistan idi. Bilinmir ki, xristian kimi xristiandır, slavyan kimi də slavyan deyil. Fakt budur ki, sizin çirkli işlərinizin 90 faizini ermənilər görürdü. Nə isə dərinə getməyək, tarix bunu göstərir. Bacarmadınız, sizin dünənki əlaltılarınız sizi satdı. Amma biz türklər, biz azərbaycanlılar son 30 ildə hansı mövqedə idiksə, orda da qaldıq. Siz 30 il qışqırırdınız ki, Azərbaycan Qərbə tərəf qaçır. Həmin 30 ildə sizin sadiq dostlarınız Gürcüstan, Ukrayna və Ermənistan dediyiniz kimi Qərbə tərəf qaçdılar. Amma biz sabit şəkildə öz yerimizdə dayanmışıq. Çünki türk dünyası mərkəzdir. Türk dünyasının da mərkəzi Azərbaycandır. Bunu mən demirəm, fransız alimləri deyir. Onlar deyirlər ki, türk dünyasını dağıtmaq üçün onurğa sütununu sındırmalısan. O da Azərbaycandır. Nə qədər Azərbaycan sabit olsa, o qədər də Türkiyə öz işini görəcək. Azərbaycan Qarabağ məsələsini həll etdisə, Rusiya, o biri-bu biri anladı ki, 200 illik oyun qurtardı. Ya gedib türk dünyasının yanında yer tapmalısan, ya da ay Rusiya, bax da. Bizim yolumuz budur. O sənin şəxsi problemindir ki, sən sağa-sola, nala-mıxa vurursan və mənə də təklif edirsən ki, nala-mıxa vurum. Mən yolumla gedirəm. Mən tanıyıram ki, Qərb kimdir. Qərbin mənə münasibəti dəyişməz. Mən səni də tanıyıram Rusiya, kimsən, kim səni idarə edir. Mən ermənini, gürcünü tanıyıram, dünənədək məni saymayan Ukraynanı tanıyıram. Dünənədək Ukrayna bizə dəstək vermirdi ki... Ukrayna bu dərdi yaşayandan sonra (Krım və Donbas məsələsi) bizə dəstək verməyə başladı.
– Rusiya Federasiyası Prezident Administrasiyası rəhbərinin müavini – Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov bu yaxınlarda telejurnalist Tina Kandelakinin RTVI-ın efirində yayımlanan “Xüsusi qonaq” proqramına müsahibə zamanı bir sıra maraqlı açıqlamalar verib. O deyib ki, Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən irəli sürülən “Türk dünyası” ideyası Rusiya üçün təhdid yaratmır. “Həqiqətən də türk dünyasının mədəni və tarixi ortaqlığı var. Mərkəzi Asiya ölkələri, hətta Rusiya Federasiyasındakı respublikalarımız, tatarlarımız, başqırdlarımız, bəli, onların türklərlə ortaq tarixi var. Bu, dil tarixi, mədəniyyət tarixi, ortaq ənənələrdir. Odur ki, bunda qorxulu heç nə yoxdur. Türkiyədə bu mədəni birliyi daha böyük nəsnəyə çevirmək istəyən millətçi qüvvələr var. Ancaq Allaha şükür ki, bu millətçilər o qədər də çox deyil, baxmayaraq ki, onlar “Böyük Turan” yaratmaq ideyasında israr etməkdə davam edirlər”, - deyə Peskov bildirib. Bu məsələ ilə bağlı fikirlərinizi bilmək istərdik ...
– Yəqin bilirsiniz ki, Peskov özü milliyyətcə yarı tatardır. Kandelaki isə əslində ermənidir, amma özünü gürcü kimi təqdim edir. Gör kim kimə sual verir: əslində erməni, amma özünü gürcü kimi təqdim edən, əsli guya rus, əslində tatar. Çox maraqlı bir müsahibə idi. Ələlxüsus, Peskovun Kandelakiyə müsahibəsində mənim xoşuma gələn odur ki, Peskov deyir, bəli, Türkiyənin iqtisadi modeli daha uğurludur, daha əlverişlidir, Türkiyənin gördüyü işlər hamı üçün daha maraqlıdır. Ona görə də qalib gəlir. Peskovun dediyindən belə çıxır ki, kim uğura yol tapırsa, o da qalib gəlir.
O ki qaldı Türkiyə-Ukrayna münasibətlərinə, Rusiyanın səhvidir ki, belə bir şərait yaranıb. Dünənədək Ukrayna heç Türkiyəyə tərəf baxmırdı. Türkiyəni əzəli düşmən sanırdı. İndi isə düşüb ayağına, qucaq-qucaq axtarır ki, Türkiyə dəstək versin. Səhv Rusiyanındır. Türkiyə bundan niyə də istifadə etməsin?! Türkiyə ora girməsə, Qərb girəcək. Rusiya üçün yaxşı olacaq? Heç olmasa Rusiya Türkiyə ilə dil tapa bilir. Heç olmasa, qüvvə baxımından nəsə təzyiq edə bilir. Amma Ukrayna məsələsində ancaq Qərb otursa, Rusiya üçün ən pis variant olacaq. Bu məqamı nə Tina Kandelakilər, nə də digərləri başa düşür. Amma Peskov bunu bilir. Ona görə də Peskov deyir ki, Turanın ulduzu Altaydadır. Yəni, dövlət olaraq özünü bu layihənin içinə təklif edir. Turan yalnız türk dövlətləri demək deyil. Bu yanlış bir şeydir. Turan fərqli xalqları, fərqli coğrafiyanı ehtiva edir. Hansılar ki, Turan ideyası ilə yaşaya bilər. XX əsrin əvvəlinə kimi bizə Turan xalqları deyirdilər. Sonradan bəzi Avropa mərkəzlərində dedilər ki, bunlara türk deyək. Böyük fərq var. Turan mədəniyyətinin izləri 5-6 min il bundan öncəyə gedir. Türk mədəniyyətində səni mütləq Altaya-Sibirə göndərəcəklər. Yəni, məhdudlaşma baş verəcək. Ona görə də mən dəfələrlə demişəm ki, Turan mövzusu çox vacibdir, möhtəşəm bir şeydir. Turan mövzusunda bizim türk dövlətçiliyimizin maksimum geniş imkanları görünür. Misirdən, Aralıq dənizindən tutmuş Sakit okeana, Hindistandan, Banqladeşdən tutmuş Volqa çayına, Litvaya, Polşaya kimi. Niyə də yox? O demək deyil ki, biz indi o ərazilərə iddia edirik. Biz yada salırıq ki, bizim olub və biz istəsək bizim ola bilər.
Hazırda Rusiya üçün ən böyük problem bilirsinizmi nədir? – Saxa (Yakutiya). Etnogenezin passionarlığı nəzəriyyəsi var. Bunu vaxtilə tanınmış Rusiya alimi Lev Qumilyov (Nikolay Qumilyov və Anna Axmatovanın oğlu) yazıb. O bildirib ki, Günəşin alqoritmi, amplitudası var. Günəş işığı neçə ildən bir güclənər, buzlar əriyər və həmin o yerlərdə yaşayan xalqların – hara ki Günəş daha çox düşür – passionarlığı qalxar, aktivliyi çoxalar, fədakarlığı artar. Döyüşərlər, qırılarlar, birləşərlər. Qumilyov yazırdı ki, gələcəkdə Xəzər ətrafındakı türklərin və ümumiyyətlə türklərin-müsəlmanların ayılmasını gözləyin. Türklər dünya siyasətində əsas rol oynayacaq. Qumilyov bunu 1970-80-ci illərdə yazıb. Qumilyov rusdur, bunu ruslar üçün deyib. Ruslar bundan istifadə edə bilmirlərsə və Qərb türk faktorundan istifadə edirsə, günah kimdədir? Rusiyada deyilmi? Qumilyov bunu Rusiya üçün yazıb. Rusiyada onun son kitabını çap etmək istəmirdilər. Yeltsin o adamı qovurdu. Ölüm ayağında – 1991-ci ildə Bakıya gəldi, mənim dayım, “Şərq-Qərb” nəşriyyatının qurucularından və rəhbərlərindən olan Hacı Quliyev "Azərnəşr"-də çalışdığı dövr onun kitabını çap etdi. Qumilyov “Тысячелетие вокруг Каспия” (“Xəzər ətrafında minillik”) kitabında bütün tsikli verib. Nə, necə, nə vaxt olacaq? Sözsüz ki, təxmini - haqq Allahdandır. Bunu yəqin ki, Peskov da, digərləri də oxuyub. Təxmini görürlər ki, bəli, bu proses gedir. Günəş işığı çoxaldıqca Saxa Respublikasında – yakutlarda milli oyanış baş verir. Bizlərdə yüz-yüz əlli il öncə baş verən milli oyanış o buzqıran yerlərə, Arktikaya gəlib çatıb. Yakutiyanın ərazisi iki-üç Avropa boydadır. Rusiya onu necə həll edəcək? Yakutları qan içinə qərq edəcək, yoxsa hansısa güzəştlər edəcək? Güzəştlər etsə, tatarlar, başqırdlar, çuvaşlar, qaraçaylar, tuvalılar, xakaslar, altaylar, noğaylar, balkarlar, qaqauzlar və digər çoxsaylı türk xalqları var. Rusiya bu məsələlərin həllini ancaq Türkiyə ilə, Azərbaycanla, digər türk dövlətləri ilə əlbir olaraq tapa bilər. Bir növ şəfası bizdədir, onlar da bunu gözəl bilir.
– Rusların Ukrayna ilə bağlı səhvlərə yol verdiklərini dünya iqtisadiyyatı üzrə məşhur rusiyalı mütəxəssis, Rusiya Elmlər Akademiyasının Dünya İqtisadiyyatı və Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun prezidenti, Rusiya Elmlər Akademiyasının Elmi Şurasının sədri, akademik Aleksandr Dınkin də təsdiqləyir. Mən ötən ilin yayında onun TASS-a verdiyi geniş müsahibəsini oxumuşdum. Akademik müsahibədə bildirir ki, Rusiya Ukrayna ilə ciddi şəkildə məşğul olmayıb. Sitat: “Biz institutda Post-sovet Araşdırmaları Mərkəzi yaratmışdıq. Mərkəzin əməkdaşlarının ilk vəzifəsi Ukrayna məktəblərində yuxarı siniflər üçün tədris edilən tarix və ədəbiyyat dərsliklərini analiz etmək idi. Təxminən 1999-cu ildən bəri dərs vəsaitlərində çox ciddi anti-rus narrativlər meydana çıxdı. Biz bununla məşğul olmadıq. Biz ukraynalı müəllimləri, müxtəlif Amerika fondlarının sponsorluğu ilə hazırlanan bu dərsliklərin müəlliflərini bura dəvət etmədik. Düşündük ki, Ukrayna bizim yanımızdan heç yerə getməyəcək. Və biz Ukraynanın bu ağır elitasını yetişdirdik. Hansı ki, 1992-2004-cü illərdə karbohidrogenlərin güzəştli qiymətlərlə verilməsi nəticəsində təxminən 40 milyard dollar “mükafat”ı üsulluca mənimsəmişdi ...”
– Ukrayna tərəfinin də günahları var. Faşizm mövzusunda Ukraynanın birmənalı olmayan mövqeyi mövcuddur. Düzdür, Rusiyanın özündə də faşizm mövzusunda bir qism xəstədir. Amma dövlət səviyyəsində Rusiyaya qarşı qıcıq doğuran addımlar atmağın mənası nədir?! Rusun yapışdığı son nəsnə 77 il öncə faşizmə qalib gəlməsidir. Yalnız o qalıb. Başqa bir şey yoxdur. Hər şeyi itirib. Pravoslavlıq getdi, panslavyanizm getdi, sosializm getdi. Keçid dövründə avrasiyaçılıq deyilən bir ideyadan yapışıblar. Onun da içini doldura bilmirlər. Ona görə ki, hələ də faşizmə qalib gəlməsindən yapışıb. Faşizmlə mübarizədə qalibiyyət rusun son ideoloji qalasıdır. Ukraynanın ora vurmasının mənası nədir?! Ay Ukrayna, sən də faşizm zülmündən ən çox əzab-əziyyət çəkənsən. Kimə xidmət edirsən?
– Yəni, siz Ukraynada nasizmin populyarizasiyasını, Stepan Banderanın qəhrəmanlaşdırılması kimi halları nəzərdə tutursunuz?
– Bəli. Ukrayna hakimiyyəti üçüncü tərəfin marağı ilə bu kimi hallara ən azı qadağa qoymur.
– Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski hesab edir ki, nasist Almaniyası kimi SSRİ də İkinci dünya müharibəsinin başlamasında və Holokostda günahkardır...
– Həm bu, həm də bəzi digər məsələlərdə müəyyən fikirlər aşılamaq, adını çəkdiyiniz bəzi “qəhrəmanları” qaldırmaq, İkinci dünya müharibəsində SSRİ-nin qələbəsini aşağılamaq, o qələbənin olmamasının olmasından daha yaxşı olduğunu iddia etmək, bu fikrin populyar siyasətçilərin, ictimai xadimlərin, deputatların dilindən deyilməsi nəyə, kimə xidmət edir? Hər halda üçüncü tərəflərin marağındadır. Ona görə bu məsələdə mən də sizinlə razıyam ki, bəzi addımlar yersizdir.
– Maraqlı bir məqama gəlib çıxdıq. Həqiqətən də müasir Rusiya son istinad nöqtəsi kimi 77 il öncə faşizmlə müharibədə qazandığı qələbədən yapışıb. Ruslar özləri haqqında həmişə belə bir mif yaradıblar ki, onlar məğlubedilməzdirlər. Ancaq mən bu yaxınlarda bir rus saytında “Mif o nepobedimosti Rossii: komu i skolko raz mı proiqrıvali v voynax” adlı məqalə oxudum. Həmin məqalədə bildirilirdi ki, Rusiya imperiyası XVI əsrdə 3, XVII əsrdə 3, XVIII əsrdə 1, XIX əsrdə 1, XX əsrdə isə Rusiya imperiyası və SSRİ 4 dəfə məğlub olub. Ümumilikdə Rusiya 12 müharibədə uduzub. Üstəlik bura Rusiyanın koalisiyanın tərkibində olduğu uduzulmuş sərhəd münaqişələri və müharibələr daxil deyil...
(Ardı var)
Подписаться на:
Сообщения (Atom)