“Müxənnət” adlı filmin təqdimatı keçirildi - VIDEO
Sentyabrın 21-də Həzi Aslanov adına Mərkəzi Zabitlər Evinin konsert zalında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının, Müdafiə Nazirliyinin və Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin dəstəyi ilə çəkilən "Müxənnət" filminin təqdimat mərasimi keçirildi.
Tədbiri giriş sözü ilə açan Qafqaz Tarixi Mərkəzinin direktoru Rizvan Hüseynov qonaqları salamladıqdan sonra filmlə bağlı qonaqlara qısa məlumat verdi. ""Müxənnət" filmi 1948-1953 və 1988-1989-cu illərdə azərbaycanlıların tarixən Azərbaycan torpaqları olan indiki Ermənistan ərazisindən deportasiya olunmalarını əks etdirir."
Rizvan Hüseynov filmin nə üçün Müxənnət adlandırılması ilə bağlı fikrini bildirdi: "Tarixən erməni millətçiləri bizim xalqa qarşı müxənnət (satqın, xain) olmuşlar. Qədim torpaqlarımızda məskunlaşmaqları az deyilmiş kimi, həmyerlilərimizə qarşı hər zaman zorakı siyasət yürüdüblər. Həmin siyasətin nəticəsində ermənilər azərbaycanlıların yaşadıqları evlərə basqın edərək onları yurdlarından zorla qovublar. SSRİ rəhbərliyində oturan ermənilər və ermənipərəst qüvvələrin apardığı cinayətkar siyasətin nəticəsində xeyli sayda insan repressiya qurbanı olub".
Film başa çatdıqdan sonra çıxış üçün söz alan istefada olan general-mayor Kamil Məmmədov deportasiya dövrünü belə xatırladı. "1988-1989-cu illərdə erməni quldur dəstələri azərbaycanlıların evlərinə basqın edir və onlardan evlərini tərk etmələrini tələb edirdilər. Həmvətənlərimizə qarşı törədilən psixoloji terror, getdikcə fiziki terrora çevrilməyə başladı. Azərbaycanlılar fiziki təzyiqlərə məruz qalır, evləri yandırılırdı. Bir sözlə, vəziyyət dözülməz hal alırdı. Tarixən bizim olan torpaqlar zor gücü ilə "erməniləşdirilirdi". 1988-1989-cu illərdə 220 mindən çox azərbaycanlı verilən zülümlərə dözməyərək öz doğma yurdlarından didərgin düşdü."
Deportasiyaya məruz qalmış Adilə Əmirəliyeva o günlərdən danışdı. "İnsan ömrünün elə anları olur ki, onları xatirələrdən silmək çox çətindir. Deportasiyaya məruz qaldığımız günlər filmin vasitəsilə yenidən göz önümdə canlandı. 1988-1989-cu illərdə iki dəfə deportasiyaya məruz qalmışıq. İlk dəfə Mehridən, ikinci dəfə isə Stepanakertdən zorla qovulmuşuq. Bu gün torpaqlarımız erməni vandallarının tapdağındadır. Gün gələcək ədalət bərpa olunacaq, o tarixi torpaqlarda yenə həmvətənlərimiz yaşayacaq. İnanırıq ki, son iki əsrdə xalqımızın başına gətirilən müsibətlərin cavabını Azərbaycan Ordusu artıqlamasıyla verəcək".
Mənəvi-Psixoloji Hazırlıq və İctimaiyyətlə Əlaqələr İdarəsinin nümayəndəsi, dövlət qulluqçusu Zümrüd Səmədova da filmi çox böyük maraqla izlədiyini bildirdi. "Müasir dövrdə tarix kitablarında əks olunan məlumatları film şəklində izləmək çox təqdirəlayiq haldır. Tarixi görüntü şəklində izləmək onu daha yaddaqalan edir. Dinc insanların öz ata-baba yurdlarından didərgin salınmasına heç bir halda göz yumulmamalıdır. Azərbaycan Ordusu bu gün çox qısa müddətdə öz torpaqlarını azad etmək gücündədir".
İnnovativ Təşəbbüslər İctimai birliyinin sədri Əşrəf Əhmədov tədbirin baş tutduğu günün Beynəlxalq Sülh günü ilə eyni vaxta təsadüf etdiyindən həm filmlə bağlı təəssüratlarını bölüşdü, həm də bu günün özəlliyindən bəhs etdi. "Bu gün 21 sentyabr Beynəlxalq Sülh Günüdür. Ermənistan öz zorakı siyasətini qədim dövrlərdən bu günümüzə qədər davam etdirir. Azərbaycan hər zaman sülh istəyən ölkə olub. Bu gün "Müxənnət" filmində biz həmyerlilərimizə və torpaqlarımıza məkrli niyyəti olan ermənilərin iç üzünü bir daha gördük və bunu bütün düyaya çatdırmalıyıq".
Sonda Həzi Aslanov adına Mərkəzi Zabitlər Evinin yaradıcı kollektivi polkovnik-leytenant Zöhrab İmamquliyevin rəhbərliyi ilə hazırlanmış kompozisiyaları qonaqlara təqdim etdi.
Fuad CƏFƏROV, "Azərbaycan Ordusu"
+++++
О фильме "Müxənnət" ("Предательский")
Массовая депортация азербайджанцев из исторических и этнических земель Армянской ССР в 1948-1953 гг. была одним из этапов 200-летнео изгнания азербайджанского населения из современной Армении.
15 мая 1945 г. первый секретарь ЦК Коммунистической Партии Армении Г. Арутинов (Арутюнян) направил письмо руководителю СССР И. Сталину с просьбой принять решение о «возвращении» армян, проживающих за границей, в Советскую Армению. 6 июня Сталин принимает Арутинова в Кремле. Он вручает И.Сталину письмо о восстановлении границ с Турцией в соответствии с ситуацией 1914 года. 27 октября, когда Арутинов снова был на приеме Сталина, Сталин сказал ему, что территориальные претензии Советского правительства против Турции все еще на повестке дня.
21 ноября 1945 года Совет Народных Комиссаров СССР принял постановление «О мерах по возвращению армян из-за рубежа в Советскую Армению». Неделю спустя второй секретарь ЦК Коммунистической Партии Г. Маленков направил петицию первому секретарю ЦК Компартии Азербайджана М. Багирову, о включении Нагорного Карабаха в состав Советской Армении. После резкого ответного письма, со стороны М. Багирова вопрос был закрыт, и вместо этого резко встал вопрос о депортации азербайджанцев из Армении.
В соответствии с постановлением Верховного Совета СССР от 19 октября 1946 года армяне, «репатриированные» в Армению из-за рубежа, с момента въезда на территорию Советского Союза получили статус граждан СССР. В 1946-1949 годах 96 000 армян были переселены в Армению из других стран, многие из которых поселились в Ереване, откуда вновь стали изгонять азербайджанцев.
23 декабря 1947 года Совет Министров СССР принял постановление «О переселении колхозников и других азербайджанцев из Армянской ССР в Кура-Араксинскую низменность Азербайджанской ССР». В постановлении указывалось, что 100 000 колхозников и других азербайджанцев, проживавших в Армянской ССР в 1948-1950 годах, должны были переселены в Кура-Араксинскую низменность Азербайджанской ССР на добровольной основе. В первом пункте предусматривалось в 1948 году переселение 10 000 человек, 40 000 в 1949 году и 50 000 в 1950 году. В пункте 11 указывалось, что Совету Министров Армянской ССР следует разрешить использовать здания и дома, освобожденные азербайджанским населением в связи с переселением азербайджанского населения в Кура-Араксинскую низменность Азербайджанской ССР, для размещения армян, прибывающих в Армению из-за рубежа.
В фильме "Müxənnət" об этих процессах и негативной роли одного из высокопоставленных советских чиновников, заместителя главы правительства СССР Анастаса Микояна и других чиновниках армянской национальности мы услышим с уст непосредственного свидетеля данных событий.
Рассказывает Адурова Шаргия Гаджи кызы (1930 г. рождения, уроженка села Бёюк Веди, Вединского района АрмССР) о своей матери Аббасовой Агиге Ибрагим кызы – единственной азербайджанке депутате Верховного Совета Армении, кавалере Ордена Красного Знамени, заслуженном учителе Армении.
Комментарии: